Nằm cách thành phố Nha Trang khoảng 30km về phía bắc, huyện Ninh Hoà có đặc sản là loại bún lá, gắn liền với cụm từ “bún lá cá dầm”. Bún lá dai, sợi trắng láng được chế biến từ nước bột đầu tiên. Cũng là bún, nhưng bún lá có cách thưởng thức khá đặc biệt: ăn chậm rãi.
Nếu bún lọn (còn gọi là bún con hay bún vắt) ăn kiểu dân dã, có thể cầm tay lọn bún chấm với nhiều loại nước chấm như mắm nêm, mắm ruốc, mắm tôm...; hay bún rời (bún mớ, bún ký) là loại bún phổ thông với cách ăn thường cho vào tô, chan nước lèo tuỳ theo món... thì bún lá bày từng khoanh trên miếng lá chuối cắt tròn.
Nguyên liệu chính để nấu nước lèo là cá bò hay cá ngừ. Loại cá vừa nhiều chất đạm, ngọt thịt lại dai. Với cách nấu mẳn hoặc nấu ngọt, cái khéo của người nấu - dù có cho cà chua, đồ màu - thể hiện ở nồi nước vẫn trong veo và không có mùi tanh của cá. Chả cá sắp trên mặt phải là chả cá đỏ hay cá thu mới ngon. Rau ăn với bún cá phải xắt ghém, xà lách, rau thơm, bắp chuối… Để tô bún đậm đà hơn, thêm ít mắm ngọt, có người thích thêm tí xíu mắm ruốc. Cái ngon của tô bún lá cá dầm là cho dù nồi nước lèo có sôi đến đâu cá vẫn không bị nát mà ngược lại càng thấm, càng dai. Và chả cá chế biến từ cá tươi nên thơm, ngọt thịt, dai nhờ quết đều.
Hiện nay, các nhà hàng tại Ninh Hoà hầu hết đều phục vụ món bún lá. Bún lá ăn với lẩu gì cũng “bắt”, đặc biệt lẩu gà lá giang.
(SGTT)