Ở sát bên Đồng Tháp nhưng chỉ vừa ghé thăm Cao Lãnh 1 lần và có dịp đền khu lưu niệm cụ Sắc. Hy vọng sẽ quay trở lại vào một ngày không xa

Thăm chùa Kiến An Cung

Chùa Kiến An Cung hay còn gọi là chùa Ông Quách tọa lạc tại phường 2, trung tâm thị xã Sa Đéc, là công trình văn hoá đã được công nhận là di tích lịch sử quốc gia năm 1990. Chùa do nhóm nguời Hoa ở tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) định cư tại Sa Đéc xây dựng để thờ cúng tổ tiên và dạy dỗ con cháu, khởi công xây dựng từ năm Giáp Tý (1924) đến mùa thu Đinh Mậu (1927) thì làm lễ khánh thành.

Đến với di tích này, bạn sẽ được chiêm ngưỡng một lối kiến trúc độc đáo, lộng lẫy và trang trọng. Chùa quay mặt ra rạch Cái Sơn, được xây theo kiểu chữ “Công” uy nghi, bề thế, gồm 3 gian, trong đó gian giữa rộng nhất là điện thờ. Toàn bộ chùa không có kèo, chỉ có đòn tay ráp mộng lại chịu lực trên những cột gỗ tròn làm trụ. Mái chùa lợp ngói dợn sóng rồng, trải nền cho những ngọn sóng cong vút lên cao, tạo mái ngói theo chữ “ngũ hành”. Sáu đầu ngọn sóng là sáu cung điện thu nhỏ. Mái ngói được làm rất công phu, gồm 3 lớp : mặt trên là ngói, mặt giữa là gạch, cuối cùng là ngói.

Trước cửa chánh điện có hai con kỳ lân bằng đá xanh to lớn, miệng ngậm trái châu, chạm khắc tinh xảo. Hai bên tả, hữu là 2 vị thần Thiện – Ác. Bước vào bên trong là sân lộ thiên nhỏ để dành làm chỗ cúng tế theo cổ tục. Những cột lớn trong chánh điện, các tấm hoành phi, bao lam, đối liễn đều được chạm trổ hoa lá, chim muông lộng lẫy, tôn nghiêm. Chánh điện chùa thờ Quan Công (Quan Vân Trường), Ngọc Hoàng Thượng Đế. Phía trong chánh tẩm là bệ thờ ngài Quảng Trạch (Ông Quách). Hằng năm chùa có 2 ngày lễ tế : ngày 22-2 và ngày 22-8 âm lịch. Mỗi 3 năm có thiết lập trai đàn, cúng cầu siêu cho bá tánh quá vãng và cầu cho quốc thới dân an.

Khánh đến viếng chùa sẽ thấy mọi thứ trong ngoài đều được sắp đặt khéo léo, không chỉ nhằm tăng thêm vẻ mỹ quan mà còn có ý nghĩa giáo dục, khuyên con nguời tránh dữ làm lành. Hai bên vách tô điểm những hình thập diện phong trần và nhiều chuyện xưa ý nghĩa thâm trầm. Ở mặt chính trên vách chùa có trang trí những cây cối, chim, thú, tượng nguời ghép bằng mảnh gốm màu thu nhỏ tạo thành những bức tranh nằm theo đường gờ lắp kính. Mái trước cửa ra vào có 4 chậu hoa bằng gỗ sơn son thếp vàng, giữa có tấm hoành phi “Kiến An Cung”. Trên cửa ra vào có 6 con lân gỗ thếp vàng, ở mỗi mặt của cánh cửa có vẽ cảnh sinh hoạt của vua chúa và các quan ngày xưa. Hai bên cửa chính có hai câu đối trang trí hoa văn xung quanh, nền chạm hoa mai và hạc thếp vàng rực rỡ. Cửa chính có các bức tranh theo lối thủy mặc, nét hoạ uyển chuyển, sắc bén, còn cửa hai bên lại có chạm khắc bông sen, chim thú thật sinh động…

Trăm nghe không bằng một thấy, nếu có dịp về Đồng Tháp, mời bạn đến viếng chùa Kiến An Cung để tận mắt chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc chùa miếu, một nghệ thuật chạm khắc tinh vi và cũng để hiểu vì sao Bộ Văn hoá thông tin đã quyết định công nhận nơi này là di tích lịch sử-văn hoá.

Lễ hội Gò Tháp-nét văn hoá đặc sắc

Lễ hội Gò Tháp là lễ hội lớn và quy mô nhất Đồng Tháp, tổ chức mỗi năm 2 lần vào tháng 3 và tháng 11 âm lịch. Từ 10 năm nay lễ hội Gò Tháp đã trở thành một lễ hội tầm cỡ ở các tỉnh Nam Bộ. Cứ mỗi độ lễ hội, dường như nhịp sống của người dân huyện Tháp Mười cũng khác đi, cũng hối hả, nhộn nhịp theo từng đoàn khách thập phương từ các nơi lũ lượt kéo về với đủ mọi phương tiện : tàu, ghe, xe lam, xe khách…

Về dự lễ hội đặc sắc Gò Tháp, trước hết bạn có thể thăm các di tích cổ : Gò Tháp Mười, Tháp Cổ tự, miếu Bà Chúa Xứ… sau đó còn được hoà mình vào không khí lễ hội dân gian, được thưởng thức các hoạt động văn hoá nghệ thuật. Hai lễ hội đầu và cuối năm ở Gò Tháp đều tấp nập hàng chục ngàn du khách từ TP.HCM và các tỉnh lân cận về đây cầu tài, cầu lộc và hành hương đi lễ. Từ chiều 14 đến rạng sáng 16 tháng 3 âm lịch là lễ hội tưởng niệm Bà Chúa Xứ, tương truyền là nguời có công lao khai phá, tạo dựng và phát triển vùng này. Từ chiều 14 đến rạng sáng 16 tháng 11 âm lịch là lễ tưởng niệm hai vị anh hùng dân tộc Thiên hộ Dương (Võ Duy Dương) và Đốc binh Kiều (Nguyễn Tấn Kiều).

Lễ hội ở Gò Tháp có 2 phần rõ rệt : phần nghi thức cúng lễ và phần hội hè. Ngoài các lễ cúng chính trong mỗi kì hội như cúng Bà chúa xứ, cúng Thiên hộ Dương, Đốc binh Kiều còn có một số lễ phụ khác như : cúng Thần nông, lễ cầu an, lễ thỉnh sinh… Mỗi nội dung lễ cúng có nghi thức hành lễ không giống nhau nhưng có nét chung nhất là đều có bài văn tế do bô lão chánh bái vừa đọc vừa diễn; kèm theo là các tiết mục lễ nghi phụ họa như : dàn nhạc lễ réo rắt, dâng trà, rượu, hương… Nội dung văn tế là ca ngợi công đức của các bậc tiền nhân hay cầu khẩn đất trời cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Trong khi đó, phần hội hè có nhiều tiết mục vui chơi giải trí rất hấp dẫn như múa hát, trò chơi dân gian, hát bội, đấu võ… khiến bạn như quên đi những lo toan của cuộc sống hằng ngày để hoà vào không khí lễ hội nô nức, rộn ràng vui tươi… 

Điều lý thú ở lễ hội Gò Tháp là bạn có thể được ăn cơm chay miễn phí trong nhà chùa nhờ có đội ngũ tình nguyện viên phục vụ và hàng tấn gạo, rau quả do khách thập phương mang đến. Điều này đã tạo điều kiện cho rất nhiều bà con nghèo và ở những nơi xa về đây tham dự. Ngoài ra, tại khu hội chợ, bạn còn có thể mua được nhiều đặc sản hay hàng hoá của địa phương về làm quà cho gia đình, bè bạn… Nhờ sự tổ chức chu đáo của chính quyền, ý thức của nguời đi lễ và tính tự quản của nhân dân địa phương mà lễ hội Gò Tháp đông hàng chục vạn nguời hằng năm vẫn luôn diễn ra yên ổn và trật tự.

Đáp ứng được nhu cầu tâm linh của mọi tầng lớp, du lịch văn hoá tín ngưỡng tại lễ hội Gò Tháp là hình thức du lịch hấp dẫn, độc đáo mà bạn không nên bỏ qua. Đến với lễ hội Gò Tháp là bước vào hoạt động văn hoá tổng hợp, đan xen và hòa lẫn vào nhau : giữa vật chất và tinh thần, giữa tín ngưỡng và văn hoá, giữa cái thiêng liêng và cái đời thường, giữa cổ xưa và đương đại… Lễ hội Gò Tháp mang đậm tính chất dân gian và in dấu ấn một thời mở cõi, phản ánh những khát vọng và ước mong tha thiết của người nông dân Đồng Tháp Mười. Được đến thăm các di tích kiến trúc, được cầu nguyện, được chứng kiến các sinh hoạt văn hoá văn nghệ truyền thống, đó chính là nguyên nhân cuốn hút ngày càng đông khách đến tham dự lễ hội Gò Tháp từ xưa đến nay.

Hội đình Tân Phú Trung

Cách thị trấn Châu Thành 17 km, đình Tân Phú Trung tọa lạc trên khuôn viên rộng 3.000 m2, giữa một vùng quê trù phú, cây trái xum xuê của xã Tân Phú Trung, tỉnh Đồng Tháp.

Là một trong những ngôi đình cổ của Đồng Tháp, đình được xây dựng vào giữa thế kỉ XIX và được vua Tự Đức phong sắc Thành Hoàng Bổn Cảnh vào ngày 16/04/1858 âm lịch.

Đình có kiến trúc theo kiểu cổ, mái xây theo hình chữ “Đại”, lợp ngói kiểu ống xưa, trên ngói có hình tượng lưỡng long tranh châu. Cột kèo của đình làm bằng gỗ quý, được chạm trổ tinh vi.

Trong đình có nhiều bức liễn đối, hoành phi được chạm khắc công phu, sơn son thếp vàng, nét chữ sắc sảo. Nghi thờ trước thở Quan Thánh Đế, nghi thờ sau ở giữa thờ Thánh Hoàng Bổn Cảnh và hai bên thờ những nguời đã đóng góp công lao cho đình làng.

Hằng năm, hội cúng đình được tổ chức vào các ngày từ 10 đến 17 tháng 4 âm lịch (năm chẵn) hoặc các ngày 12, 13 tháng 5 âm lịch (năm lẻ) để suy tôn Thành Hoàng và những người có công lập làng. Vào dịp này, nhân dân trong xã và các xã lân cận đến dự rất đông vui, tấp nập, cùng nhau cầu nguyện mưa thuận gió hoà, mùa màng thắng lợi.

TRỤ SỞ THANH NÊN CÁCH MẠNG ĐỒNG CHÍ HỘI VÀ SA ĐÉC HỌC ĐƯỜNG

Những năm 1924 đến 1926, được sự tuyên truyền vận động của phái viên nhóm Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội từ Quảng Châu (Trung Quốc) về, vào tháng hai và tháng ba năm 1927, ba thanh niên học sinh tỉnh SaĐéc (nay là Đồng Tháp) đó là đồng chí Nguyễn Văn Pháp, Võ Bữu Bính (*), Lưu Kim Phong được giới thiệu dự lớp huấn luyện do Tổng bộ Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội mở tại Quảng Châu (Trung Quốc).

Đến cuối khóa, ngày 07/01/1927 ba thanh niên này chính thức được kết nạp vào tổ chức Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội. Cuối năm 1927 ba “Hạt giống đỏ” đầu tiên của tỉnh SaĐéc được Tổng bộ ghép thành một tiểu tổ do đồng chí Nguyễn Văn Pháp làm tiểu tổ trưởng và trở về nước hoạt động ở tỉnh Sa Đéc.

Khoảng tháng 7/1928, tổ nhất trí chuyển hướng hoạt động về thị xã Sa Đéc và chọn căn phố nhỏ gần chùa Bà Lâm làm trụ sở (nay là số nhà 86/A đường Trần Hưng Đạo, Phường 1 thị xã Sa Đéc). Để giáo dục cho thế trẻ lòng yêu nước theo con đường cách mạng, tổ có sáng kiến thành lập trường tư thục lấy tên Sa Đéc học đường (nay là từ số nhà 112/9 đến 113/4 đường Nguyễn Huệ, thị xã Sa Đéc). Cạnh trường là tiệm thuốc bắc (nay là số nhà 110/10 đường Nguyễn Huệ) trường và tiệm thuốc bắc là cơ quan liên lạc giữa Kì bộ Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội vời các tỉnh, đồng thời cũng là cơ quan tài chính của hội trong nhiều năm trước ngày Đảng ta ra đời.

Những “Địa chỉ đỏ” của tổ chức Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội ở Sa Đéc (1928-1929) như vầng sáng lan tỏa làm cho phong trào yêu nước của nhân dân các khu vực trong tỉnh có bước phát triển mới, đánh dấu sự chuyển tiếp từ chủ nghĩa yêu nước với nhiều xu hướng khác nhau đến chủ nghĩa yêu nước theo con đường cách mạng vô sản; là thời kì chuẩn bị cơ sở chính trị, tư tưởng, tổ chức để tiến tới thành lập một chính Đảng cách mạng ở tỉnh nhà.

Trụ sở Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội và Sa Đéc học đường là hai điểm di tích lịch sử cách mạng quan trọng, được ghi vào sách sử ở Đồng Tháp là niềm tự hào và là nơi giáo dục sống động về truyền thống cách mạng đối với nhân dân địa phương nhất là đối với thế hệ trẻ hôm nay, mai sau.

CHI BỘ ĐẢNG ĐẦU TIÊN CỦA TỈNH ĐỒNG THÁP
 

Xã Hòa An (nay là phường Hoà Thuận,  thành phố Cao Lãnh) nằm ở ngoại ô, cách trung tâm tỉnh lỵ hơn 2km là vùng đất trù phú giàu truyền thống Cách mạng và lòng yêu nước. Nơi đây - tại vườn mù u, Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh được thành lập.

Để ghi nhớ công ơn những người đi trước và giáo dục truyền thống Cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau, Tỉnh ủy và Ủy ban Nhân dân tỉnh đã cho xây dựng bia Hòa An, với biểu tượng lá cờ Đảng được cách điệu như một đóa sen nở xòe và như một cuốn sách ghi lại những trang sử hào hùng của Đảng và nhân dân tỉnh nhà.

Công trình khánh thành nhân kỷ niệm 105 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/1995). Là một trong những chiếc nôi đầu tiên của Cách mạng, Đảng bộ và nhân dân Hòa An rất xứng đáng với danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân mà nhà nước ta đã phong tặng.



Từ đầu thế kỷ thứ XX, Hòa An đã có nhiều người sang Trung Quốc, Nhật tìm đường cứu nước. Đặc biệt đầu năm 1927, đồng chí Lưu Kim Phong sang Quảng Châu dự lớp huấn luyện hoạt động Cách mạng do đồng chí Nguyễn Ái Quốc tổ chức. Khi về nước, cùng với các đồng chí do Kỳ bộ cử về, đã khẩn trương hoạt động truyền bá tư tưởng cứu quốc bằng con đường Cách mạng do giai cấp vô sản lãnh đạo. Từ những hạt giống đỏ ấy, cuối năm 1928 tổ chức thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội Hòa An được thành lập.

Phong trào Cách mạng ở Hòa An chuyển sang bước ngoặc mới, một số hội viên được kết nạp vào Đảng. Tháng 11/1929, tại vườn mù u của ấp Hòa Lợi, làng Hòa An, Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh được thành lập gọi là “Chi bộ Hòa An” hay “Chi bộ đặc biệt Cao Lãnh” gồm các đồng chí Phạm Hữu Lầu, Ba Mảng, Giáo Sa, Tư Ý, Tám Thiện….

Ngày 03/02/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Chi bộ Hòa An trở thành Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam.

Vừa ra đời, Chi bộ đã tổ chức, lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành thắng lợi. Sự kiện tiêu biểu là cuộc đấu tranh ngày 01/5/1930, nhân dân ta kéo đến nhà tên cai tổng Cần đấu tranh đòi giảm tô, hoãn thuế…làm cho kẻ địch vô cùng hoảng sợ.

Ngày 03/5/1930, tổ chức cuộc đấu tranh trực diện với quận trưởng Cao Lãnh đòi đình thuế, giảm tô, bỏ phạt vạ vô lý …. Có hơn 4000 quần chúng tham gia, buộc địch phải chấp nhận yêu sách và hoãn thu thuế. Qua thử thách đấu tranh, nhân dân rất phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, phong trào cách mạng của quần chúng lên cao.

Qua những thăng trầm, dù bị thực dân Pháp khủng bố, nhiều đồng chí và đồng bào bị bắt, tù đày; song Chi bộ Hòa An vẫn tồn tại và phát triển làm cơ sở cho việc thành lập Tỉnh ủy Lâm thời của tỉnh vào trung tuần tháng 3/1945, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo quần chúng giành chính quyền trong cao trào Cách mạng tháng tám năm 1945. Từ đó đến nay, Đảng bộ Tỉnh nhà đã lãnh đạo nhân dân hoàn thành sứ mạng lịch sử của mình, góp phần giải phóng Miền Nam thống nhất Tổ Quốc và đang từng bước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới, xây dựng quê hương, đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

BIA TƯỞNG NIỆM BÁC TÔN ĐỨC THẮNG

Bên bờ rạch Đất Sét thuộc địa phận ấp An Thuận, xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò có một tượng đài cao trên 5 mét mang dáng dấp của một cánh sen cách điệu, đây chính là đài tưởng niệm Bác Tôn Đức Thắng.

Bác Tôn Đức Thắng nguyên là Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Trong những ngày đầu Nam bộ kháng chiến, Bác là Bí thư Xứ ủy, ủy viên quân sự Nam bộ.

Đầu tháng 10/1945, Đảng bộ và nhân dân xã Mỹ An Hưng B vinh dự được đón Bác Tôn cùng Ủy ban hành chánh Nam bộ về quê hượng họp bàn việc chống Pháp tái chiếm Nam bộ. Cuối tháng mười năm ấy, Bác Tôn cùng với đồng chí Lê Duẫn tổ chức cuộc họp tại Mỹ An Hưng để thuyết phục những người lãnh đạo Đệ tam sư đoàn.

Cuối năm 1945 trong chuyến công tác ở miền Tây, Bác đã ghé thăm Chi bộ và nhân dân Mỹ An Hưng. Tình cảm cách mạng trong sáng, ấm áp của Bác là nguồn cổ vũ to lớn giúp Đảng bộ và nhân dân Mỹ An Hưng vững bước tiến lên từ những ngày đầu kháng chiến tới ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cũng như trong công cuộc kiến quốc hôm nay.

Kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Bác (20/8/1888 – 20/8/1988) với tình cảm quý trọng thiêng liêng, Đảng bộ - nhân dân địa phương đã dựng đài tưởng niệm nơi Bác đã nhiều lần đến làm việc trong những ngày đầu kháng Pháp, nhằm giáo dục truyền thống Cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau để Mỹ An Hưng B luôn xứng đáng với danh hiệu Anh hùng lưc lượng vũ trang nhân dân mà Nhà nước ta đã tuyên dương.

Cụm di tích lịch sử tại Bảo tàng Đồng Tháp

Bảo tàng Đồng Tháp nằm trên địa bàn phường 4, thành phố Cao Lãnh, trong khuôn viên 10.000m2, mặt tiền hướng ra bờ sông Cao Lãnh, yên tĩnh và thơ mộng. Nơi đây mỗi ngôi nhà, mỗi thước đất, mỗi hàng cây đều mang dấu tích lịch sử cách mạng trong hai thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Đồng Tháp.

Đến tham quan Bảo tàng Đồng Tháp du khách nhìn thấy những tòa nhà kiến trúc kiểu Pháp, đây là cơ quan đầu não của kẻ thù như: quận đường Cao Lãnh, sau đó là trụ sở ngụy quân tỉnh Kiến Phong (dinh cò, dinh quận, trại lính, trại giam)v.v.

Theo dòng lịch sử, Quận Cao Lãnh thành lập năm 1914, tuy là vùng hẻo lánh nhưng nó là cửa ngõ ra, vào vùng Đồng Tháp Mười - căn cứ kháng chiến của nghĩa quân. Quận Cao Lãnh được giới quan chức người Pháp đánh giá là vùng đất có vị trí địa lý hành chánh phục vụ cho chiến lược quân sự, chính trị, kinh tế quan trọng ở Nam Kỳ.

Năm 1926 để bành trướng quận lỵ Cao Lãnh, Pháp cho xây dựng ở làng Hòa An, tổng An Tịnh một nha quận đồ sộ, có một lầu (dinh quận). Năm 1956, Mỹ Diệm thành lập tỉnh Kiến Phong, nha quận trở thành trụ sở ngụy quyền tỉnh. Năm 1963 sau khi xây dựng tòa hành chánh, nơi đây giao lại cho lực lượng quân đội quản lý. Cách nha quận khoảng 40 m về hướng Nam là dinh cò Tây. Đây là nơi ở và làm việc của tên cò Cazénova phụ trách cảnh sát và bảo an.

Từ năm 1955 đến năm 1975 ngôi nhà này là nơi ở, làm việc của Chánh án Tòa án tỉnh Kiến Phong của bọn ngụy. Xây dựng sau dinh quận, dinh cò là nhà địa chủ Lư. Tháng 02 năm 1946 Pháp tấn công và tái chiếm Cao Lãnh, lực lượng Hòa Hảo của đại đội Phùng chiếm ngôi nhà này làm trụ sở. Đây là bọn khét tiếng tàn ác, chuyên săn lùng, bắt bớ cán bộ cách mạng và gây nhiều nợ máu đối với nhân dân. Từ năm 1955 đến năm 1975 ngôi nhà này là trụ sở của Ty công chánh ngụy.

Tại cụm di tích này, trong kháng chiến chống Pháp vào ngày 3/5/1930 dưới sự lãnh đạo của chi bộ Đảng Cao Lãnh, nhân dân ta đã tổ chức cuộc đấu tranh chính trị trực diện với quân thù. Lực lượng của ta có trên 4.000 người, đủ mọi thành phần, lứa tuổi với cờ xí, biểu ngữ, băng rol…đã rầm rập kéo ra lộ xe, qua trụ sở Tề xã Hòa An, thẳng đến dinh quận hô vang khẩu hiệu: “hoãn thuế thân 02 tháng”, “thả những người thiến thuế thân”, “thả những người không đi xâu bị bắt”, “bỏ phạt vạ vô cớ”….Trước khí thế hừng hực, hùng mạnh của đoàn biểu tình, tên cò Cazénova cùng quân lính, tuy bên ngoài hò hét thị oai nhưng lại thụt lùi trước làn sóng mạnh mẽ của đoàn biểu tình đang tiến lên, đẩy chúng vào thế hoàn toàn bị động và hoảng loạn. Tên quận trưởng Lê Quang Tường đã ra trước trụ sở ký chấp nhận các yêu sách của đồng bào. Đến 14h00 cùng ngày, tênCognac thống đốc Nam Kỳ và tên LaLouette tỉnh trưởng SaĐéc cùng bọn lính trang bị tận răng đến được Cao Lãnh để chi viện, thì đoàn biểu tình đã giải tán trước đó. Trước yêu sách hợp tình, hợp lý của đồng bào, để mỵ dân tên Cognac đã ký sắc lệnh đình thuế thân 02 tháng cho toàn Nam Kỳ.

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cũng tại đây, vào ngày 5/3/1961 Đảng ta đã tổ chức cuộc đấu tranh chính trị lớn. Nhân dân các huyện Cao Lãnh, Thanh Bình, Mỹ An kéo về tỉnh lỵ đủ mọi thành phần, mọi phương tiện đưa yêu sách đòi chấm dứt bắn pháo, khủng bố, càn quét để nhân dân yên ổn làm ăn, đòi dân sinh, dân chủ …. Lực lượng từ ngoài kéo vào, quần chúng ở nội ô hưởng ứng tiếp tế cơm nước và phát hiện, chỉ mặt bọn ác ôn để mọi người đề phòng.

Quần chúng ngày càng đông, lên đến cả chục ngàn người, khí thế rất cao. Trước tình hình đó, địch hoảng sợ và thẳng tay đàn áp, nhưng đoàn biểu tình vẫn kiên cường đấu tranh, xông tới. Anh Mai Văn Dừa bị bắn đổ ruột nhưng không để băng bó, tự bứt ruột mình ném vào mặt kẻ thù, Bà Bướm ở xã Long Hiệp bị bắn bể hàm nhưng vẫn vẫy tay cho đoàn biểu tình tiến lên. Không khí cuộc đấu tranh căng thẳng, người trước ngã, người sau xốc tới đã làm cho kẻ địch hoảng sợ. Cuối cùng cuộc đấu tranh giành thắng lợi, buộc tên tỉnh trưởng Đinh Văn Phát chấp nhận yêu sách và thả những người bị bắt.



Với bề dầy lịch sử và truyền thống đấu tranh cách mạng tại nơi này, năm 1978 Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp đã quyết định chọn nơi đây để xây dựng cơ quan Bảo tồn Bảo tàng tỉnh nhằm làm cho cụm di tích này trở thành nơi giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau.