Cam Ranh là một thị xã thuộc tỉnh Khánh Hòa, cách Nha Trang khoảng 60km về phía Nam, nằm bên quốc lộ 1A. Nơi đây có sân bay Cam Ranh và có cảng Ba Ngòi - một cảng biển thương mại quốc tế nằm trong vịnh Cam Ranh, là đầu mối giao thông đường biển quan trọng cho khu vực Nam Khánh Hòa và các tỉnh lân cận.
Món “gà chỉ” nướng tại chỗChỉ hơn năm trở lại đây, gà chỉ xuất hiện ở Cam Ranh đánh dấu một kiểu ẩm thực mới của người dân địa phương. Từ quán gà chỉ đầu tiên ở phường Cam Thuận, đến nay đã có rất nhiều quán bán gà chỉ. “Gà chỉ” hay gà tự chọn, là tùy theo cách gọi phụ thuộc vào địa thế của quán.
Có nhiều quán bán hình thức gà tự chọn này nhưng đã ăn gà chỉ ở Cam Ranh thì phải đến các quán ở phường Cam Thuận. Nhà vườn rộng thoáng, cây cối xanh um, mát mẻ, thậm chí khách còn có thể ngả lưng trên những chiếc võng mắc đung đưa giữa cây cối trong vườn.
Hầu như quán nào cũng đều có hình thức bài trí giống nhau rất dân dã, thân thuộc kiểu gia đình chứ không bị gò bó theo kiểu nhà hàng. Bàn ghế cho thực khách ăn uống được bày ở phía trước sân nhà. Bước ra sau vườn là những chuồng gà tha hồ cho khách chỉ. Tùy theo kinh nghiệm và gu của chủ quán, gà ngon mỗi quán mỗi khác, nhưng nói chung gà ngon là mềm, tươi, ngọt đậm đà.
Điển hình ở quán Chín Chiều, nơi chủ quán vốn xuất thân từ nghề nuôi gà nên cách chọn gà rất tinh. Gà không cần lông mượt, mà chỉ cần thịt săn chắc, có độ đàn hồi khi ấn vào ức, loại chân vàng ngon hơn chân đen… Một chủ quán khác cho hay ông có cách chọn gà riêng. Gà phải mua của người dân tộc vùng núi, lông đen, chân nhỏ, được thả rong nên thịt săn chắc, không mỡ, không bệu…
Khách đến quán, lại chọn gà mỗi người mỗi ý. Chủ quán biết “tham mưu” cho khách sau khi hỏi ý khách là muốn món gì, thích gà mái hay gà trống. Gà mái luộc mau mềm, còn gà trống nặng cân, xương cứng nên thường được ăn nướng. “Mua năm mươi ngàn đồng một ký, bán ra năm hai. Chúng tôi tính tiền công chế biến” - một chủ quán nói.
Khách chỉ con nào, chủ quán bắt con ấy. Nhà bếp mau chóng cắt tiết, làm lông tại chỗ. Gà vốn đã ngon rồi vì qua nhiều lần chọn lựa lại “tươi mới” nên chế biến không cần cầu kỳ vẫn rất ngon. Chỉ vài món đơn giản như gà hấp, nướng, nấu lá giang, luộc, bóp gỏi, chiên mắm, nấu cháo…
Chọn gà xong, khách có thể đi rửa tay, rửa mặt và thư giãn trong không gian râm mát, thoáng đãng “cây nhà lá vườn”. Ở dưới bếp, lực lượng hậu cần nhanh chóng cắt tiết, làm lông, còn nhân viên phục vụ bày thức uống cũng như các “đồ màu” kèm theo như rau sống, dưa leo, cà chua, và nước chấm các loại.
Gà ngon còn nhờ gia vị. Từng dĩa muối ớt xiêm xanh giã nhuyễn được bày ra. Mỗi quán có bí quyết pha chế muối chấm riêng. Muối ớt xiêm xanh, muối ớt đỏ, muối tiêu hay muối ớt… ngọt là hỗn hợp muối, đường, chanh, bột ngọt đặc sệt, mặn mặn, ngọt ngọt, chua chua, rất hấp dẫn.
Khách uống một chai bia, nhấm nháp miếng bánh tráng nướng hay đậu phộng rang để khai vị và ngay sau đó, các món ăn lần lượt được bưng lên. Bếp lò than dành cho món nướng. Thịt gà chặt miếng ướp gia vị ớt xiêm, hành, tỏi được đặt trên chiếc bàn nhỏ bên cạnh để khách “tự biên, tự diễn”, nướng đến đâu, ăn đến đó. Miếng gà mềm, nóng hổi, bốc khói, ngọt đậm đà. Cách ăn gia đình này (tự nướng) vừa vui vẻ, vừa thòm thèm (do phải chờ đợi). Khách có thể vừa chuyện trò, vừa nướng gà tạo không khí thân mật và ấm cúng.
Sau món gà nướng thường đến gà luộc và sau cùng là món lẩu. Bếp ga chờ sẵn cùng chiếc nồi. Nhân viên phục vụ sẽ mở những chai nước khoáng có ga đổ vào nồi để nấu gà vì nấu bằng nước khoáng thì thịt mau mềm và ngon đặc trưng hơn. Khay thịt gà và rổ lá giang cũng để sẵn đó, khách có thể tự nấu hay được nhân viên nhà hàng phục vụ.
Gà chiên mắm cũng là món ngon đặc biệt. Miếng gà giòn mà mềm, đậm đà vị ngọt thơm của thịt và gia vị! Gà xào sả ớt cũng là một món dân dã đậm đà kiểu khác.
Tiếng ngon đồn xa, gà chỉ Cam Ranh giờ đây đã làm nên thương hiệu của địa phương. Chủ quán Chín Chiều cho biết, bình quân mỗi ngày tiêu thụ vài chục con, ngày cao điểm có thể đến bảy, tám chục, phục vụ cả khách địa phương và khách đến từ phương xa.
(TTO) 
