Ở miền Nam, ai cũng đã ít nhất một lần thưởng thức qua vị ngọt ngào, thơm ngon của nồi mắm kho còn nghi ngút khói trong bữa cơm đạm bạc. Ở đó, ai cũng cảm thấy như gần nhau hơn trong không khí nồng ấm của gia đình. 

Đến với vùng đồng bằng châu thổ sông Cửu Long nhất là vào những tháng nước lên, trắng đồng là những con sóng nhỏ, gợn đều lăn tăn, xô nghiêng bóng nước. Vươn lên trên làn nước bạc là những đóa hoa súng đang vào mùa nở rộ, trắng muốt hay ửng hồng bên những chiếc lá non xanh mơn mởn. Đây cũng chính là dịp để du khách có thể thưởng thức vị ngon tuyệt vời của nồi mắm kho bên những sản vật phong phú của quê hương miền Tây Nam bộ. Vì vậy, trong lời ca dao vẫn còn nhắc đến:“Muốn ăn bông súng mắm kho          Thì vô Đồng Tháp ăn cho đã thèm”.Ở miền Tây Nam bộ, nhà nào ít nhiều cũng dự trữ một ít mắm như mắm cá linh, mắm sặc, mắm lóc được làm từ nhiều tháng, nhiều năm trước phòng khi mất mùa hay cũng vì để phục vụ nhu cầu chiêu đãi khách phương xa mỗi khi ghé thăm. Trong những món ăn từ mắm đó, mắm cá kho tuy đơn giản nhưng khi thưởng thức du khách sẽ cảm nhận được sự phong phú của món ăn bởi vị mắm thơm nồng, ngọt ngào, của những cọng hoa súng trắng tinh, giòn rụm, mùi thơm của rau, hoa chuối, vị the của xả, vị cay của ớt…Để làm món này, trước hết người ta bắt một nồi nước lên bếp nấu sôi rồi cho mắm vào, nấu cho con mắm ra hết nước sau đó dùng vải lược để lọc xương (chỉ lấy nước của mắm). Sau khi lọc lấy nước, người ta nêm nếm thêm một số gia vị như muối bột ngọt… cho vừa ăn rồi bắt lên bếp để nấu lại lần thứ hai. Trong giai đoạn này, tùy vào điều kiện mỗi vùng khác nhau, người ta có thể thêm vào thịt heo (ba chỉ), cà nâu (cà tím), tôm đất, các loại cá… để nấu cho ngọt nước. Ngoài ra, đừng quên bỏ vào vài tép xả và ớt tươi bằm nhuyễn để tăng thêm vị cay nồng đặc trưng của món mắm kho. Về rau, người ta thường chuẩn bị các loại rau thơm, húng, hoa chuối bào mỏng và đặc biệt là không thể quên những cọng bông súng được tướt sạch vỏ trắng muốt (để hoa súng không bị ngã màu, người ta thường thêm vào một tí chanh khi ngâm trong nước). Trong làn gió se lạnh của vùng sông nước, quây quần bên bếp lửa đượm than hồng, mùi thơm của nồi mắm kho dường như cứ lan tỏa mãi vào không gian, đánh thức các giác quan của bao người. Món này thường được dùng với bún. Nếu xa chợ, người ta có thể ăn với cơm hoặc ăn không cũng được. Quả thực, nồi mắm kho tuy đơn giản là vậy, nhưng những khi xa quê nó bỗng trở thành nỗi nhớ đến nao lòng. Không chỉ vì là món ăn ngon nơi thôn dã, mà sự giản đơn ấy còn ghi dấu biết bao kỷ niệm khó quên của một thời thơ ấu của nhiều thế hệ, như một phần máu thịt của những người con Nam bộ.   
nguoidulich