Vừa biết tôi đi Sapa, chị cùng phòng nửa đùa nửa thật bảo: Em ơi, đi về phải có quà mà quà không thể thiếu rau đâu nhé. Trong con mắt chị và những người từng biết đến khí hậu ôn đới của Sapa, rau đã trở thành đặc sản, thành món quà quý của người đi xa dành cho người ở nhà. Rau ở đây có vị ngọt bùi, thơm mát. Lá cũng dày và xanh non hơn lá rau vùng khác.
Chẳmg thế mà màu xanh của rau có mặt ngay trên trục đường chính vào chợ Sapa, bạt ngàn các mặt hàng rau: nào là su su, bắp cải, nào là cải xoong, đậu Hà Lan... Những cô bán hàng dường như tự tin vào sự tươi non, mỡ màng của cây rau trên sạp nên cũng không vồn vã mời chào người đi chợ.

Có họ hàng với rau Hà Nội, rau Lyons

Nhớ lại năm 1932, khi người Pháp đưa ra chính sách khuyến khích người dân dưới xuôi lên khai phá Sapa, cụ Nguyễn Khả Vòi, người xã Đông Du, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam đã theo chú lên vùng đất mới này định cư. Lúc ấy, cây cối nơi đây còn hoang dại.

Nhận thấy khí hậu lạnh, ôn đới của vùng đất mới thuận lợi cho việc trồng rau, cụ Vòi đã về phố Hàng Đẫy, Hà Nội để chọn mua hạt giống su hào, bắp cải. Cụ cũng nhờ một người bạn đặt hàng tại Lyons (Pháp) hạt giống tỏi, cà rốt.

Sau một thời gian vất vả chăm sóc, theo dõi việc thích nghi của hạt giống rau xứ lạ trên đất Sapa, vụ thu hoạch đầu tiên của cụ cũng đạt kết quả như ý. Cây su hào, bắp cải phát triển tốt, chất lượng cao hơn những nơi khác và không bị sâu bệnh phá hoại.

Thấy vậy, cụ Vòi liền nghĩ đến việc nuôi cấy lấy hạt. Thất bại lần đầu, rút kinh nghiệm lần sau. Dần dần, cụ Vòi đã trở thành một trong những người thành công nhất trong việc kinh doanh rau giống ở vùng đất mới.

Thấy người đàn ông miền xuôi tay trắng mà lập nghiệp thành công, nhiều người dân đã chuyển sang trồng rau. Rau đã trở thành mặt hàng kinh doanh có lãi ở nơi đây.

Cùng với thời gian, có thêm nhiều loại rau xứ lạnh được nhập về trồng nơi đây như su su, rau thơm, rau ô dôn... Rau được trồng nhiều ở bản Ô Quy Hồ, quanh thị trấn Sapa và trên đường từ Lào Cai đến Sapa.

Đặc sản xứ lạnh

Cứ đến Sapa, không người khách du lịch lại quên chọn rau trong bữa ăn của mình. Rau là một món ăn được ưa chuộng và có một vị trí trang trọng trong thực đơn của các nhà hàng từ bình dân đến cao cấp.

Vào dịp lễ hội hay mùa du lịch, giá rau có thể tăng đột biến gấp hai, gấp ba lần. Chị Nguyễn Thị Mận, người cung cấp rau sống chính cho chợ Sapa, khoe với chúng tôi: Vào những ngày này, vườn rau nhà tôi cung cấp trung bình mỗi ngày khoảng 20kg rau thơm các loại cho hầu hết cửa hàng trong chợ. Thu nhập bình quân một ngày cũng được vài trăm ngàn đồng.

Tạm biệt Sapa! Hành trang về nhà của tôi cũng nặng thêm bởi những quả su su xanh mởn, những ngọn su su tươi non, những cây bắp cải lá dày, săn chắc. Gọi là chút quà xứ lạnh tặng người xuôi.

(Sưu tầm)