Một góc thủ đô Bangkok

 

Tôi chỉ có bốn ngày cho cuộc hành trình từ Việt Nam đến thủ đô Bangkok - Thái,  rồi đi đường bộ gần 600 km đến Udon Thani để sang Thủ đô Vientiane - nước bạn Lào cùng với đoàn công tác của tập đoàn Mai Linh để khảo sát các "trạm dừng chân" trên tuyến đường mới của Mai Linh. Thật khó đưa ra một nhận xét thật khách quan về hai nước bạn láng giềng bởi cuộc hành trình quá ngắn ngủi chỉ “cưỡi ngựa xem hoa”, nhưng những quan sát trong cuộc hành trình ngắn làm tôi chợt nhớ đến một câu hỏi khá thú vị của các nhân vật Vinh danh nước Việt đặt ra ngay tại lễ tôn vinh họ vào đầu năm 2007: Bao nhiêu năm nữa Việt Nam sẽ đuổi kịp Thái Lan? Mười năm, 20 năm hay 50 năm?

 

Udon Thani -  Thủ phủ người Việt

 

Sân bay Bangkok khá hiện đại so với hình dung của tôi nhưng sự hiện đại chỉ khiến du khách, nhất là những người lần đầu đến Thái Lan như tôi hơi choáng ngợp chứ không tạo được ấn tượng riêng. Một anh cán bộ trong đoàn Mai Linh cũng lần đầu đến Thái nhận xét: “Không phải cái gì hiện đại cũng đẹp và tốt”, một nhận xét khá chí lý! Không có gì phải than phiền từ khâu nhập cảnh đến thủ tục Hải quan, thậm chí nhanh và tốt hơn một vài nước tôi đã từng đến như Singapore, Trung Quốc bởi sân bay Bangkok có đến trên 100 cửa để làm thủ tục hải quan nên hầu như không có chuyện ùn tắt khách vào giờ cao điểm. Ngay tại sân bay, chúng tôi nghe tiếng cười nói, gọi nhau í ơi của những người Việt sang Thái du lịch, hoặc làm việc, làm chúng tôi có cảm giác như ở đang ở ngay trên xứ mình.

 

Đón chúng tôi là anh Lee - hướng dẫn viên người Thái gốc Việt cùng hai người bạn Thái nói tiếng Việt chưa chuẩn.

 

Chỉ mất khoảng 10 phút cho việc hoàn tất thủ tục nhập cảnh và lấy hành lý, chúng tôi được đưa vào “Trạm dừng chân” ngay tại sân bay. Đây là một trong những trạm để đoàn Mai Linh khảo sát nên được các anh nghiên cứu khá kỹ từ cách tổ chức bán vé đến cung cách phục vụ. Chúng tôi mỗi người mua một "vé ăn" trị giá 100 Bath (khoảng 45 ngàn VND) nhưng số tiền thừa không được thối lại mà bắt buộc hành khách phải mua hết làm một số người không có nhu cầu cũng phải “ráng” mua cho hết tiền.

 

Anh Lee- người Việt thế hệ thứ  hai tại Thái Lan
Hành trình từ Bangkok đi Udon Thani khá thuận lợi bởi đường sá rất tốt. Udon Thani là một tỉnh thuộc miền Đông Bắc Thái Lan, nơi được xem là thủ phủ của người Việt, bởi nơi đây có trên 100.000 người gốc Việt sinh sống. Anh Lee, hướng dẫn viên của đoàn là người Việt thuộc thế hệ thứ hai sinh ra và lớn lên tại Thái, cũng đang sinh sống tại Udon Thani, giới thiệu: “Tại Udon Thani, các dãy nhà mặt tiền và nhà cao tầng đều do người Việt làm chủ. Người Việt ở Udon Thani chủ yếu là người từ miền Trung trước năm 1954 đi làm thuê cho Pháp ở các đồn điền cao su sau đó di chuyển sang Lào rồi qua Thái. Hầu hết người Việt ở đây sinh sống bằng nghề làm nem chua, chả lụa, một nghề truyền thống ở miền Trung và khá thành đạt. Nem, chả do người Việt làm ra qua bao đời đã mang hương vị Thái nhưng vẫn giữ “bí quyết” Việt gia truyền và được bày bán cho hầu hết các nhà hàng, khách sạn đến các shop bán nhỏ lẻ trên khắp đất Thái, rất được người Thái ưa thích”.

 

Khi ghé vào một trạm dừng chân dọc đường, tôi khá bất ngờ khi thấy món nem chua được bày bán trong shop thực phẩm của trạm dừng chân với giá 40 Bath. Tôi mua một gói để dùng thử nhưng hương vị đã “chua, cay, mặn” như các món ăn truyền thống của Thái.

 

Mặc dù được anh Lee - hướng dẫn viên của đoàn cảnh báo thức ăn của Thái vừa mặn, vừa ngọt, vừa cay nhưng quả thật khi dùng thử tô hủ tiếu Thái, tôi khá thất vọng vì không hợp khẩu vị. Cơn mưa nhẹ làm tôi chợt nhớ đến quê mình, chợt thèm tô hủ tiếu gõ đầu hẻm với âm thanh lốc cốc quen thuộc… Cuộc đời làm báo gắn liền với những chuyến công tác xa nhà nhưng chỉ cần một hình ảnh gợi nhớ đến quê nhà, lòng tôi lại thấy nao nao…

 

Rất tiếc đoàn chỉ ở một đêm ở Udon Thani, thời gian quá ngắn ngủi nên chúng tôi không có dịp để đi thăm các cơ sở làm nem chả nổi tiếng của người Việt. Thôi đành hẹn anh Lee một dịp khác.

 

Đoàn cán bộ công ty Mai Linh thu hoạch khá nhiều "sàng khôn" từ các trạm dừng chân
“Mắt thấy tai nghe” và “sàng khôn” từ đất Thái

 

Các "trạm dừng chân" dọc đường suốt từ Bangkok đến Udon Thani (dài 560 km) khá nhiều, đây cũng là mục tiêu khảo sát chuyến đi lần này của công ty Mai Linh. Một cán bộ của công ty làm cuộc khảo sát “bỏ túi” cho biết: “Cứ mỗi 5 phút xe chạy có một trạm dừng chân”. Tôi cũng tự làm cuộc khảo sát riêng của mình: Cơ sở hạ tầng và giao thông ở Thái rất tốt, các trạm dừng chân dày đặc nhưng trạm nào cũng thu hút một lượng lớn các loại xe và du khách chứng tỏ các trạm dừng chân ở Thái rất thành công. Đây rõ ràng là nhu cầu rất cần thiết cho các tuyến đường dài ở Việt Nam và hứa hẹn tính khả thi rất lớn cho dự án “trạm dừng chân” của Mai Linh. Chỉ nhìn cơ sở hạ tầng đoạn đường từ thủ đô Bangkok đến Udon Thani, tôi cũng đã thầm phục người Thái về kiến trúc quy hoạch, cơ sở hạ tầng. Anh Lee cho biết thêm: “Giao thông ở Thái rất tốt, bản đồ giao thông đã được người Thái vẽ cách đây cả trăm năm nhưng đến nay thi công vẫn rất hiện đại và không một nhà dân nào bị giải tỏa do làm đường. Tại thủ đô Bangkok có khoảng 9 triệu dân và gần 2 triệu dân nhập cư và du khách. Trung bình mỗi người dân Thái sở hữu 2 chiếc xe hơi nên tình trạng kẹt xe ở Bangkok xảy ra như cơm bữa, nhưng tai nạn giao thông rất ít, nhờ ý thức và việc chấp hành luật lệ giao thông của dân Thái khá cao”. Chỉ riêng về kiến trúc giao thông, cơ sở hạ tầng đô thị, Việt Nam cũng khó mà đuổi kịp Thái trong thời gian vài chục năm tới.

 

Trạm dừng chân thật ra không phải là một ý tưởng mới mẻ ở Việt Nam khi cách đây vài năm, các tập đoàn kinh tế của nước ngoài đã vào Việt Nam tư vấn nhưng việc triển khai không thành công vì nhiều lý do. Ông Hồ Huy, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc tập đoàn Mai Linh cho biết: “Dự án Trạm dừng chân của Mai Linh là dự án mang tầm quốc gia. Lúc đầu chúng tôi dự tính xây dựng 50 trạm dừng chân nhưng sau khi khảo sát, chúng tôi thấy con số 50 trạm sẽ không đáp ứng được nhu cầu. Ở góc độ an toàn giao thông, nếu người tài xế sau ba tiếng chạy xe liên tục được được dừng lại nghỉ ngơi, ăn uống sẽ tỉnh táo hơn từ đó sẽ lái xe an toàn hơn vì vậy trạm dừng chân sẽ góp phần rất lớn vào việc giảm thiểu tai nạn giao thông - một vấn đề nhức nhối ở Việt Nam hiện nay. Dự kiến chúng tôi sẽ xây dựng các trạm dừng chân với khu ăn uống, nghỉ ngơi, bán hàng lưu niệm, cây xăng, bảo dưỡng bảo trì xe, dịch vụ bưu điện, ngân hàng, internet… ngoài việc giảm thiểu tai nạn giao thông, trạm dừng chân sẽ mang tính cộng đồng rất lớn, giải quyết được nạn cơm tù, phát triển khu dân cư… Quả thật đây là chuyến đi khảo sát nhiều ý nghĩa và gặt hái khá nhiều kinh nghiệm bởi: “trăm nghe không bằng một thấy” và “đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Có những điều, nếu chỉ ở Việt Nam thì sẽ không hình dung được, chắc chắn chúng tôi sẽ chắt lọc để xây dựng các trạm dừng chân ở Việt Nam một cách phù hợp nhất”.

 
Một góc sân bay Bangkok
 
Niềm tự hào Việt trên đất Thái

 

Anh Lee kể cho tôi nghe khá nhiều chuyện về người Việt tại Thái Lan. Dù sinh ra và lớn lên tại Thái Lan nhưng người mới gặp lần đầu ít nhận ra "nét" Thái của anh Lee bởi giọng nói mang âm hưởng của vùng Quy Nhơn “đặc sệt”. Anh Lee cho biết: “Ba mẹ tôi ở Bình Định, gia đình và hầu hết cộng đồng người Việt tại Udon Thani cũng có gốc miền Trung nên các gia đình tại đây đều nói chuyện với nhau bằng tiếng mẹ đẻ của mình và giữ nguyên các phong tục tập quán người Việt. Ngày Tết Việt vẫn có bánh chưng, bánh tét, trẻ con vẫn được lì xì mừng tuổi, hàng xóm đến nhà thăm viếng chúc tết cho nhau. Thậm chí chúng tôi có cảm giác n hư đang ở tại quê Tổ của mình”.

 

Cũng như nhiều gia đình Việt trên đất Thái, khi có điều kiện kinh tế, hầu hết đều cho con đi du học ở Mỹ và các nước châu Âu. Bản thân anh Lee đi du học tại Đan Mạch và đang là kỹ sư ngành Nông nghiệp chuyên nghiên cứu về cây lúa nước, cách tích hợp nước cho cây lúa trong mùa hạn để cho năng suất cao. Tranh thủ thời gian rảnh, Lee đi làm hướng dẫn viên cho công ty du lịch nơi anh có phần hùn - nhưng theo lời anh là "để có dịp gặp gỡ, trò chuyện với những người mang cùng dòng máu với mình".

 

Nhìn vẻ bề ngoài, anh Lee có vẻ “chững chạc” hơn số tuổi 38 của mình, anh cười đùa: “Trước khi sang Thái, ông bà, cha mẹ của chúng tôi đều rất cực khổ, suốt đời cày thuê cuốc mướn nên nét nhọc nhằn in hằn trên khuôn mặt đến thế hệ chúng tôi vẫn còn nhưng chúng tôi rất tự hào khi mình mang dòng máu Lạc Hồng. Thế hệ người Việt thứ hai tại Thái Lan đều rất thành đạt. Thậm chí các ngôi nhà cao tầng tại Thủ đô Bangkok đều do người Hoa và người Việt làm chủ. Cộng đồng người Việt tại Thái được đánh giá khá cao và hầu như không có người Việt tham gia vào các băng nhóm hoặc các động mại dâm”.

 

Dẫu chưa phải là bức tranh tổng thể về người Việt tại Thái nhưng niềm tự hào Việt của anh Lee cùng những câu chuyện của anh kể làm chúng tôi cảm thấy ấm lòng...

 

M.D
nguoivienxu