1. Vị trí
Khi đi du lịch Sapa chúng ta chắc chắn phải tới thăm bản Cát Cát. Nằm trong khu du lịch Cát Cát là bản Cát Cát – một bản lâu đời của người Mông, cách trung tâm thị trấn Sapa 2km. Bản Cát Cát thuộc địa phận xã San Sả Hồ, huyện Sapa, tỉnh Lào Cai. Đường đến bản Cát Cát không khó tìm, từ trung tâm thị trấn Sapa, men theo đường hướng về đỉnh Fansipan khoảng gần 3 km. Thông thường giá vé vào tham quan khu du lịch Cát Cát là 40.000 đồng.

Người Mông sinh sống tại đây từ giữa thế kỷ 19. Đến thế kỷ 20, người Pháp đã phát hiện ra nơi này và xây dựng nhà máy thủy điện tại đây. Ngoài ra, họ còn chọn nơi này làm nơi nghỉ dưỡng cho các quan chức.

2. Kiến trúc nhà cửa
Tại khu du lịch Sapa – Bản Cát Cát, chủ yếu là các gia đình dân tộc Mông sinh sống, họ xây nhà dựa vào sườn núi, sống quây quần bên nhau và trồng trọt trên những sườn đồi. Nhiều người sẽ cảm thấy khá thích thú với kiến trúc nhà cửa của người dân tại đây.


Hầu hết những căn nhà tại khu du lịch Cát Cát đều là nhà ba gian được lợp ván gỗ pơ mu và thường được gọi là “Nhà Trình Tường”. Bộ khung của nhà là kèo ba cột ngang. Cột nhà được kê trên phiến đá tròn hoặc vuông. Nhà được lợp bằng gỗ xẻ, 3 cửa ra vào gồm cửa chính giữa và 2 cửa phụ hai đầu nhà. Cửa chính được đóng kín, chỉ mở khi có tiệc lớn như đám cưới, ma chay hay Lễ Tết. Nhà người Mông thường không có gian thờ, sàn chỉ chứa lương thực, ngủ nghỉ, bếp và nơi tiếp khách.

3. Phong tục tập quán của người H’mông tại bản Cát Cát
Người dân ở đây cũng bảo tồn được rất nhiều phong tục tập quán đặc biệt như tục Kéo vợ. Đây là phong tục truyền thống bao đời của người Mông. Khi người con trai đem lòng yêu một cô gái, anh ta sẽ làm cỗ mời bạn bè đến bàn bạc để kéo cô gái đó về làm vợ trong 3 ngày. Nếu cô gái đó đồng ý làm vợ anh ta thì người con trai sẽ tổ chức lễ cưới chính thức. Còn nếu không, họ sẽ cùng nhau uống bát rượu kết bạn và vui vẻ đi về.

Vào dịp đầu năm, du khách đi du lịch Sapa – Cát Cát sẽ được tham gia vào lễ hội Gầu Tào. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm với mục đích cúng tạ trời đất, thần linh phù hộ ban cho gia đình sự khỏe mạnh, thịnh vượng, cầu phúc, cầu lộc ban cho dân bản, mở hội tạ ơn trời đất, núi sông đã ban cho tài lộc, mùa màng bội thu, gia súc, gia cầm đầy chuồng… Đây cũng là dịp để bà con trong bản tụ họp, vui chơi chuẩn bị bước vào một năm mới, một mùa canh tác mới.

4. Ghé thăm làng nghề thủ công tại khu du lịch Cát Cát
Ngoài nghề trồng lúa, dân bản còn lưu giữ nhiều nghề thủ công truyền thống như trồng lanh, bông, dệt vải, chế tác đồ trang sức. Người Mông thường dệt thổ cẩm với bốn màu chủ đạo: xanh, đỏ, trắng và vàng. Các họa tiết thường mô phỏng cỏ, cây, hoa, lá, muông thú,… Gắn liền với công đoạn dệt vải là là khâu nhuộm và in thêu hoa văn, phổ biến là kỹ thuật nhuộm chàm, nhuộm nước tro thảo mộc và cây lá rừng. Vải nhuộm xong được đánh bóng bằng cách lăn vải với khúc gỗ tròn trên phiến đá phẳng có bôi sáp ong.

Nghề chế tác đồ trang sức bằng bạc, đồng cũng là nét truyền thống lâu đời được lưu giữ ở khu du lịch Cát Cát. Sau khi trải qua một quy trình chế tác công phu, tỉ mỉ sẽ cho ra những thành phẩm là đồ trang sức như: vòng cổ, vòng tay, dây xà tích, nhẫn,… với những hoa văn được chạm khắc đầy khéo léo.