Theo ruyền thuyết kể rằng, vào dịp thượng thọ ngàn tuổi của Tây Vương Mẫu, Ngọc Hoàng Thượng đế đã tặng bà chuỗi ngọc quý.
Trong buổi yến tiệc cung đình, các vị thần tiên chuyền tay nhau thưởng thức vẻ đẹp của món quà, vô ý làm rơi chuỗi ngọc. Những viên ngọc quý rơi xuống trần gian, biến thành hàng trăm hang động lộng lẫy, còn sợi dây vàng xâu chuỗi ngọc trở thành dòng suối tuôn chảy nối liền các hang. Khu hang động đó ngày nay được gọi là Cửu Hương, nằm trong Khu tự trị dân tộc Di thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc (TQ).
Là một trong những vùng du lịch trọng điểm của TQ, tỉnh Vân Nam sở hữu tới ba di sản thế giới là thành cổ Lệ Giang, rừng đá Thạch Lâm và khu bảo tồn thiên nhiên Tam Giang. Có lẽ vì vậy mà Cửu Hương, dù được đánh giá là hệ thống hang động lớn và đẹp nhất TQ, vẫn chưa được đầu tư nhiều về du lịch. Không có xe buýt tới Cửu Hương nên chúng ta sẽ phải lên một chiếc xe đi Thạch Lâm và xuống ở giữa đường. Từ đây, chúng ta phải hỏi thăm mới tìm được một ngã ba đường, nơi dân địa phương đón các xe khách nhỏ chạy ngang để tới Cửu Hương.
Chiếc xe chở chúng ta đi hơn một tiếng đồng hồ nữa thì tới khu thắng cảnh Cửu Hương. Khu vực đang khai thác du lịch, với chín điểm tham quan chỉ là một phần nhỏ trong quần thể hang động rộng tới 200km2. Cùng hai du khách TQ, chúng ta xuôi thuyền dọc theo hẻm núi Âm Thúy (nghĩa là “bóng râm xanh mát”), hai bên là những vách núi dựng đứng, phủ đầy cây cối xanh tươi.
Trái ngược với vẻ yên bình của hẻm núi lộ thiên đầu tiên, hẻm núi tiếp theo lại nằm sâu trong một động đá lớn với những bức tường đá phủ rêu xanh. Đúng như tên gọi, hẻm Kinh Hồn này tạo cảm giác mờ ảo huyền bí với khung cảnh tranh tối tranh sáng và những tiếng âm âm vọng ra từ lòng núi.
Men theo cây cầu đá chênh vênh bên vách núi, chúng ta tiến vào khu thạch động với rất nhiều thạch nhũ đủ hình dáng và kích thước. Nơi đây có vô số hang nhỏ nối liền nhau, đưa du khách đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Thiên nhiên trải qua hàng trăm triệu năm đã kiến tạo nên một cảnh quan tuyệt mỹ dưới lòng đất. Người TQ cũng khéo đặt tên cho các cảnh quan, khiến cho các khối đá trở nên có hồn và sinh động.
Động đầu tiên có tên là hang Dơi với rất nhiều thạch nhũ lơ lửng, như hàng trăm con dơi đang treo ngược mình trên vòm hang. Động tiếp theo lại đầy các cột thạch nhũ đủ kích cỡ, vươn lên từ lòng đất. Băng qua một cây cầu, chúng ta sẽ tới thác Uyên Ương. Đó là hai thác nước ngầm trong lòng núi, ào ào đổ xuống dòng sông ngầm bên dưới.
Bên cạnh ngọn thác đôi này là bãi thạch nhũ có tên Thần Điền, nghĩa là “ruộng thần”, gồm nhiều tầng nằm thoai thoải xếp lên nhau. Mỗi tầng lại được tạo bởi các ô đá vôi uốn lượn, chứa đầy nước giống như những thửa ruộng bậc thang. Động lớn nhất trong quần thể Cửu Hương được đặt tên là sảnh Sư Tử với bề mặt bằng phẳng và vòm hang cao như một đại sảnh. Tại đây có một bảo tàng nhỏ trưng bày các loại đá quý và giới thiệu quá trình hình thành địa chất của quần thể hang động có niên đại lên tới 600 triệu năm này.
Dọc đường đi, chúng ta dừng lại để xem một buổi biểu diễn văn nghệ trong lòng động của người Di bản địa. Theo các nhà khảo cổ, khu vực Cửu Hương còn là một di chỉ khảo cổ quan trọng với rất nhiều hóa thạch của thời kỳ Đồ đá cũ, đã được khai quật và nghiên cứu.
(Theo TCDL).