Đèo Hải Vân với chiều dài 21km vượt qua những rặng núi thuộc dãy Trường Sơn vươn ra sát biển, nằm giáp ranh giữa tỉnh Thừa Thiên - Huế và thành phố Đà Nẵng. Đèo Hải Vân còn có tên là đèo Ải Vân vì trên đỉnh đèo xưa kia có một cửa ải.
Cửa ải này có tên gọi là Hải Vân quan, được xây từ đời nhà Trần. Ở độ cao gần 500m so với mực nước biển, hầu như lúc nào trên đỉnh đèo cũng có sương mù bao phủ.
Ở đây có hệ thống di tích lịch sử - văn hoá qua các giai đoạn phong kiến, chống Mỹ, chống Pháp. Nơi này từng được minh quân Lê Thánh Tông ban tặng là “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” khi ông đến đây lần đầu tiên vào năm 1470. Do cảnh quan đẹp nên các tour du lịch thường dừng ở đỉnh đèo cho du khách ngắm cảnh, chụp ảnh.
Từ năm 2005, khi có hầm đường bộ xuyên núi, các phương tiện giao thông hầu như không còn lên đèo Hải Vân nữa, trừ những xe bồn chở xăng dầu hay chất dễ cháy nổ. Đường đèo Hải Vân nay trở thành một cung đường du lịch hấp dẫn những du khách mê say cảnh sắc thiên nhiên, núi rừng và biển cả, đặc biệt là di tích Hải Vân quan trên đỉnh đèo.
Với những giá trị lịch sử và cảnh quan hùng vĩ đó, ngày 28/02/2013, Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng ra Quyết định số 1527/QĐ-UBND về việc Công nhận Đỉnh đèo Hải Vân là điểm du lịch địa phương của thành phố Đà Nẵng, có tên tiếng Anh là HAIVAN PASS SCENIC LOOKOUT.
Theo Quyết định, Chủ tịch UBND quận Liên Chiểu (Đà Nẵng) có trách nhiệm tổ chức quản lý, khai thác, tu bổ và nâng cấp, bảo vệ cảnh quan môi trường, bảo đảm an ninh trật tự tại điểm du lịch.
Song song với đó, các sở, ngành liên quan như Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Giao thông Vận tải; Tài nguyên và Môi trường… có trách nhiệm bảo vệ, phát triển tài nguyên du lịch, vệ sinh môi trường; tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch đến tham quan; bảo đảm sự tham gia của cộng đồng dân cư vào các hoạt động du lịch; bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội và an toàn cho du khách; đảm bảo môi trường du lịch lành mạnh; tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia giao thông của các phương tiện vận chuyển khách du lịch…/. (TCDL)
