Đứng trên cầu Rạch Miễu nhìn hướng Biển Ðông sẽ bắt gặp bốn đầu cồn đang chụm đầu lại, hợp thành một "Tứ Linh" giữa sông nước mênh mang, mỗi cù lao đều có nét đặc thù, mang sắc thái riêng tạo nên một quần thể luôn sinh động. Và cũng ở thế ấy, du lịch Bến Tre đang chuyển mình cùng tiềm năng được khai phá của các cù lao với vẻ đẹp lung linh, huyền ảo bên cây cầu vừa được khánh thành.
Vừa hết đoạn dây văng, cây cầu nối xuống cồn Lân, được gọi là cù lao Thới Sơn. Nhìn lên bản đồ, cù lao Thới Sơn như thế long chầu, sở hữu bốn "nhất" - được khai phá lâu nhất, diện tích lớn nhất, cũng được coi là đẹp và hài hòa nhất trong Tứ Linh. Ðất Thới Sơn màu mỡ, con người Thới Sơn hiền hòa, cần cù, chân chất cùng với bàn tay khéo léo luôn tạo nên một diện mạo mới. Ðến Thới Sơn không chỉ ngắm nhìn cảnh sắc miệt vườn, thưởng thức hương vị ngọt ngào của cây trái xứ cồn, mà còn chiêm ngưỡng những công trình mà người dân nơi đây gìn giữ từ thuở khai hoang, lập ấp. Dẫu trải qua bao tháng năm mưa bom, bão đạn nhưng ngôi nhà chữ đinh theo phong cách cổ, cùng với vật dụng trong nhà được khảm xà cừ tinh xảo, sắc mầu lấp lánh, đôi liễn sơn son, phết vàng của Nguyễn Văn Vinh luôn thách thức với thời gian. Ðến Thới Sơn còn được thưởng thức rượu mật ong, cùng tấm lòng đôn hậu của người phụ nữ với chiếc áo bà ba, khăn rằn quấn cổ, chèo xuồng trên sông rạch, đưa khách đến những làng nghề truyền thống như đan len, thêu thùa, cùng nhịp nhàng tát mương, bắt cá với khách... một hoạt động thường nhật của người dân Nam Bộ, luôn chân thành, quyến rũ. Ở đây, còn có nhiều loại hình giải trí đậm nét chân quê, dân dã, như nhảy dây, nhảy kẹng, đu quay... rõ nét văn minh miệt vườn.
Cồn Phùng còn gọi là cù lao Tân Vinh, nơi có di tích đạo Dừa, do Nguyễn Thành Nam lập nên từ những năm 60 của thế kỷ trước và để lại một số công trình di tích, hiện vật mà tiêu biểu là chiếc bình được cẩn từ những mảnh sành sứ, một cái sân rồng, tượng trưng cho chín cửa sông Cửu Long, những chiếc tháp cao, những mô hình núi non, hang động hợp thành một quần thể kiến trúc khá tinh xảo, khó quên.
Trong Tứ Linh, chỉ có cồn Thới Sơn và cồn Phụng là có nhạc tài tử. Nếu như ở Thới Sơn tận hưởng những âm thanh mượt mà, sâu lắng từ tiếng đàn, lời ca qua dòng nhạc tài tử của gia đình ông Nguyễn Văn Du, có năm thế hệ kế tiếp nhau cứ "ngọt lịm" như hương vị cây trái của xứ cù lao, thì ở cồn Phụng, những câu hò, điệu lý như âm vang, mặn mà thêm từ ngón tay, giọng hát điêu luyện của các ca sĩ. Ở cồn Phụng cũng có nhà hàng, nhà nghỉ. Khu giải trí với phong cảnh hài hòa, độc đáo. Cồn Phụng còn có bánh tráng Mỹ Lòng, đặc sản của Giồng Trôm. Khách sẽ trực tiếp chứng kiến, thậm chí thao tác từ khâu chọn gạo, nạo dừa, cùng với bàn tay khéo léo, không ít điệu nghệ của người xứ dừa tráng bánh, phơi bánh vừa mỏng, vừa tròn, đẹp lại vừa ngon, vừa ngọt.
Nếu như người Bến Tre tự hào về dừa, thì dân cồn Phụng lại là người đi đầu trên con đường làm cây dừa tăng thêm giá trị. Xót xa thấy thân dừa ngã xuống vì bom đạn, để rồi sau đó, họ lại dựng nó lên để làm đũa ăn, đũa bếp phục vụ con người. Từ khung cảnh thơ mộng trên cồn Phụng, đã hình thành một ngành thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu dừa, nhanh chóng lan ra rộng khắp Bến Tre và không ngừng lớn mạnh. Cùng với bàn tay của hàng nghìn nghệ nhân xuất thân từ nông dân giàu sáng tạo, những sản phẩm xinh xắn từ trong nhà bếp đến phòng ngủ, phòng khách, từ nhà ở bình dân đến khách sạn sang trọng, cây dừa phục vụ cho đời, với nét tinh xảo kết tinh tình người, tình đất Bến Tre, không ngừng tô đẹp thêm trong lòng khách thập phương.
Thiên nhiên lại khéo sắp đặt khi hai đầu cồn Thới Sơn và cồn Phụng hướng về cồn Rồng bên kia sông Tiền, mà người đời gọi là Tân Long. Cù lao Tân Long hình thành đã lâu, nhưng chỉ được khai thác chừng trăm năm nay. Ðể tránh bom đạn trong chiến tranh, người Bến Tre đã đến đây sinh sống, và ngày nay Tân Long trở thành đơn vị hành chính của thành phố Mỹ Tho thuộc tỉnh Tiền Giang. Ngoài vườn cây trái, Tân Long cũng nuôi cá bè như những cồn khác trong Tứ Linh. Khác hẳn là ở bờ bắc, có cảnh quan nhộn nhịp bởi đội tàu đánh cá trên vùng biển phía Nam, thay nhau neo đậu che kín cả một đoạn mặt sông. Tàu của người Tân Long thì ít, còn đa phần là của bà con khắp nơi. Sở dĩ nhiều tàu cập bến Tân Long, vì nơi đây lòng sông sâu và rộng, ít sóng gió và gần cảng cá Mỹ Tho. Nhưng trên tất cả vẫn là lòng người, cùng bàn tay khéo léo của người thợ Tân Long sửa chữa ghe tàu. Nếu như đàn ông bận rộn cho việc sửa máy, tu bổ thân tàu, thì người phụ nữ lại luôn tay vá lưới, kết phao trên những boong tàu. Lời qua tiếng lại líu lo cùng với tiếng búa cọc cọc, tiếng cưa rào rào... cả ngày lẫn đêm, không khác gì một bản nhạc mang âm hưởng mà lâu ngày không nghe thì khó mà ngủ được.
Tân Long còn có lợi thế về nghề nuôi thủy sản. Cù lao hiện có hơn 500 bè cá, đủ các loại có giá trị như cá chép, điêu hồng, cá tra, rô phi. Chỉ cần 50-60 m2 bè, mỗi năm sẽ thu về gần 10 tấn cá. Một nguồn lợi lớn. Quả là đất lành chim đậu.
Em út trong Tứ Linh là cồn Quy, mới được khai phá từ những năm 60 của thế kỷ trước. Vẫn còn dấu vết hoang sơ, nhưng không kém phần hấp dẫn đối với du khách. Ðâu có mảnh đất nào mà không có nghĩa tình của những bàn tay lao động. Những cảnh sắc quyến rũ của quá trình mở mang khai phá mảnh đất này vẫn còn lưu giữ, cùng con người cần cù, phóng khoáng và đất đai màu mỡ, đã làm từng mầm cây trở thành những khu vườn quả ngọt, trái say. Khu cồn bãi này nổi danh vì cây trái có hương thơm đặc biệt. Nhãn hồng, nhãn tiêu cơm dày ngọt lịm. Khi đến mùa nhãn trổ hoa, người cồn Quy thanh thản vui với đàn ong chăm chỉ. Dù chỉ nuôi nghiệp dư, ong cồn Quy vẫn chắt lọc hương vị đậm đà của hoa, những gì tinh túy của nắng, của gió và phù sa tặng lại cho con người, một thùng cũng được vài lít mật mỗi mùa. Người cồn Quy gắn với vườn cây và con rạch. Họ sẵn lòng giới thiệu khách phương xa những món ăn đậm đà hương vị đồng quê. Ngoài uống nước dừa tại gốc, còn có nhãn, có mận, có cam, quít, bưởi quanh năm, là món tôm càng xanh nướng, luộc, làm gỏi tự thích... cùng với tấm lòng đôn hậu của người dân nơi đây, sẽ níu khách lại bởi một tình cảm ấm cúng trong gia đình.
Ði sâu vào ba dãy cù lao, Bến Tre còn có những vườn cây trái ở Cái Mơn, Sơn Ðịnh, Vĩnh Bình (Chợ Lách) hay Tiên Long, Tiên Thủy, Tân Phú (Châu Thành) cứ như quấn lấy chân người. Vườn chim Vàm Hồ, khu rừng Liệt Ðịa ở Ba Tri, du khách thỏa thích tận hưởng những gì còn hoang dã. Và, chỉ cần qua Cống đập Ba Lai, xuôi về Thừa Ðức, tha hồ ngâm mình trong nước biển Ðông. Bến Tre còn có các danh nhân như nhà thơ Nguyễn Ðình Chiểu, tiến sĩ đầu tiên Nam Kỳ lục tỉnh Phan Thanh Giản, nhà giáo Võ Trường Toản, chí sĩ Phan Văn Trị, nữ tướng Nguyễn Thị Ðịnh, học giả Trương Vĩnh Ký,... Còn có khu lưu niệm Ðồng Khởi và đầu cầu của chuyến tàu không số chở vũ khí từ bắc vào nam trong chống Mỹ, cứu nước. Về những nơi này sẽ biết thêm tình người, tình đất Bến Tre thủy chung, sâu lắng và nồng thắm.
Cầu Rạch Miễu đã đưa vào sử dụng, là xóa đi cảnh ngăn sông cách trở của Bến Tre, là điều kiện để cho tỉnh này phát triển thuận lợi hơn. Nhưng khi đường cao tốc từ thành phố Hồ Chí Minh về miền Tây đưa vào vận hành và cùng vài thứ khác nữa, lúc ấy Bến Tre mới thật sự trở thành "lá phổi" lý tưởng cho thành phố và các khu công nghiệp trong những ngày nghỉ cuối tuần, ngày lễ, ngày Tết.
LÊ QUANG NHUNG - Báo Nhân Dân
