Hiện nay tồn tại rất nhiều dị bản về sự tích Bà Chúa Thác Bờ, huyền ảo có, hiện thực cũng có. Dưới đây, Yolo Travel xin giới thiệu với các bạn 2 trong số các dị bản đó để những bạn có niềm đam mê có thể làm giàu thêm vốn kiến thức lịch sử văn hóa của mình về Thác Bờ, Thung Nai, Hòa Bình.
Một. Tương truyền, Chúa Thác Bờ tên thật là Đinh Thị Vân – con gái một tộc trưởng người Mường ở Kim Bôi, Hòa Bình - vốn là tiên nữ giáng sinh. Khi đất nước gặp cơn loạn lạc, Chúa tập hợp dân người Mường liên kết với các dân tộc khác đồng lòng đánh giặc. Để thưởng cho công lao của Người, triều đình giao lại cho Chúa vùng đất Mường ở Hòa Bình để cai quản. Chính tại nơi đây Chúa lại dốc hết tâm sức giúp dân an cư lạc nghiệp, dạy dân phát rẫy làm nương, xuống sông thả lưới, giúp dân trị thủy, chế ngự con sông Đà hung bạo. Những lúc thanh nhàn, Chúa lại một mình một chiếc thuyền độc mộc du ngoạn khắp nơi.
Hai. Gắn với lịch sử cuộc chinh phạt Đèo Cát Hãn của vua Lê Lợi mùa xuân năm 1431, khi quan quân tiến đến Thác Bờ đã nhận được sự ủng hộ và giúp đỡ nhiệt tình của cư dân ở đây nhờ sự kêu gọi của bà Đinh Thị Vân – một người phụ nữ dân tộc Mường. Ngoài ủng hộ lương thực để nuôi quân, bà còn hỗ trợ thuyền bè đưa quân đi đánh giặc, lại huy động người dân chặt bương đóng bè hộ tống thuyền rồng nhà vua về kinh đô sau khi chiến thắng. Để ghi nhớ công đức của bà, nhà vua đã lệnh cho dân bản xứ lập đền thờ của bà bên cạnh Thác Bờ. Trong thời gian lưu lại tại đây nhà vua cũng đã làm một bài thơ khắc lên bia đá bằng thanh kiếm thần:

Chuyện bây giờ mới kể
Rất ít người được biết, đền thờ Chúa Thác Bờ đã trên dưới 10 lần di chuyển, ngôi đền cũ nay đã chìm sâu dưới tầng tầng lớp lớp nước sông Đà. Trước kia ngôi đền được dây dựng bên dòng sông nơi quốc lộ 6 đi ngang qua, cứ mỗi lần nước sông dâng lên, người dân lại di chuyển đền lên vị trí cao hơn lần trước. Lần cuối cùng chỉ kịp di chuyển những bảo vậy từ xưa để lại, còn toàn bộ ngôi đền làm bằng vôi mật với 3 mái vòm chìm xuống lòng sông.
Cứ mỗi mùng 7 tháng Giêng âm lịch hàng năm, người dân lại tổ chức lễ hội tưởng nhớ Bà Chúa Thác Bờ.
Tìm hiểu tour Thung Nai http://yolotravel.vn/du-lich-thung-nai-b1140569.html