Đất Hà Tây không chỉ là mảnh đất quanh năm rộn ràng tiếng canh cửi tằm tang, mảnh đất của những làng nghề truyền thống lâu đời mà còn là nơi gìn giữ được những ngôi chùa cổ và đẹp vào bậc nhất Việt Nam. Chùa Đậu được xây dựng vào khoảng thế kỷ V hoặc VI. Tương truyền, chùa vô cùng linh thiêng, người dân các vùng lân cận thường đến cầu cho mưa thuận, gió hòa. Sau, các công tử, quận chúa ở kinh thành nghe tiếng cũng thường đi thuyền xuôi sông Hồng về thăm, cầu khấn và lễ tạ mỗi khi đến kỳ thi, mong đỗ Trạng. Vì thế mà chùa có tên là chùa Đậu.

Chùa cổ kính và dường như vẫn còn nguyên những vết tích từ hàng ngàn năm trước: tháp chuông, thềm đá, đầu đao, những cánh cửa gỗ và cây hoa đại lâu năm cành mốc trắng…

Chùa Đậu chia thành nhiều khu, khu thờ Phật tổ, khu thờ Tam Bảo, tất cả được nối với nhau bằng những khoảng sân lát gạch Bát Tràng đã mòn vết thời gian. Đây đó, những con sư tử đá, những viên gạch cổ chạm hình đầu rồng, hình sư tử vẫn còn sót lại, nằm bình thản như đang suy ngẫm, trầm tư. Chùa Đậu không chỉ nổi tiếng ở miền Bắc, ở Việt Nam mà còn được nhiều bạn bè quốc tế biết đến. Đó là nhờ hai ngôi tượng có một không hai trên thế giới: tượng hai nhà sư Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường. Hai nhà sư đã ngồi thiền không biết bao nhiêu lâu, cho đến khi hoá về đất Phật. Các học trò của hai ông đã phủ những lớp hóa chất bảo vệ đặc biệt lên thi hài thầy mình, tạo thành những pho tượng kỳ lạ. Tượng nhà sư Vũ Khắc Minh nặng 7kg, chiều cao khi ngồi là 57cm với bộ xương được bảo vệ vẫn còn nguyên vẹn, dính kết với nhau. Bên ngoài có một lớp bồi dày 2-4mm, chất bồi là đất gò mối tơi mịn trộn với sơn sống, mùn cưa, giấy bản. Phủ ngoài chất bồi là lớp sơn ta màu cánh dán dày 0,1mm, rồi tới những lá bạc mỏng phủ ngoài. Cuối cùng là một lượt quang dầu giúp cho tượng không bị mối mọt và luôn bóng đẹp. Trong khi đó, tượng nhà sư Vũ Khắc Trường qua một lần bị ngập trong nước lụt đã hỏng lớp bồi bên ngoài nhưng bộ xương vẫn được giữ gìn nguyên vẹn bởi một lớp bao hỗn hợp của cát, mật và vôi. Hai pho tượng, im lìm như hai chiếc lư đồng, như những cây đại cổ thụ, như những con sư tử đá… là những chứng nhân cho sự tồn tại của ngôi chùa ngàn năm tuổi.(TBDL)