Chinh phục điểm mốc 0, điểm cực Tây đất nước chiêm ngưỡng ánh hoàng hôn cuối cùng trên lãnh thổ Việt Nam là khát vọng của nhiều người và nhà khám phá…
Một Tây Bắc hùng vĩ, đa sắc của hoa, núi rừng và của những chiếc váy người dân tộc tưởng rằng rất xa được kéo lại gần qua loạt ký sự Khám phá lại Tây Bắc của cây bút Nguyễn Vĩnh Nguyên. Đọc không chỉ là chia sẻ, cảm nhận của một chuyến du khảo mạo hiểm mà còn là dịp để hiểu thêm các sắc thái văn hoá của cư dân miền cao.
Bản Tá Miếu có vài mươi nóc nhà, như bị kẹp giữa trùng vây núi non. Nhưng người Hà Nhì ở đây nói rằng, con gà của họ cất tiếng gáy thì cả ba nước Việt Nam, Lào, Trung Quốc đều nghe chung...
Chinh phục điểm mốc 0, điểm cực Tây đất nước chiêm ngưỡng ánh hoàng hôn cuối cùng trên lãnh thổ Việt Nam là khát vọng của nhiều người và nhà khám phá…
Qua bản Hà NhìTừ sáng sớm mù sương, cưỡi chiếc xe máy mới thuê của nhân viên bưu điện Mường Nhé (giá 200 ngàn đồng/ngày đắt gần gấp ba so với Sa Pa hay Đà Lạt!) theo con đường công vụ dài gần 60km, xuyên rừng từ Mường Nhé đi Tá Miếu nhiều đoạn đèo dốc và lầy lội, băng qua các bản người Hà Nhì: Chung Chải, Tả Cố Khừ (Sín Thầu), A Pa Chải... Vượt qua bốn con suối mùa khô nhưng nước ngập hơn nửa bánh xe. Nhiều đoạn từ Sín Thầu sang A Pa Chải, phải cầu cứu công nhân làm đường xúc ủi thông đường và thú vị nhất là cả nhóm cùng khiêng con ngựa sắt qua những cây cổ thụ to bằng hai vòng ôm án ngữ…
Trái với sự lo lắng của khách, những đoàn người phụ nữ Hà Nhì bản địa vẫn còng lưng gùi những bó củi to nặng nề nối nhau đi lầm lũi như trăm năm nay vẫn thế. Vành nón mây che sụp mặt và sắc phục lướt thướt, kham khổ của họ gợi nhớ những thước phim về một miền quê xứ nội Mông xa xăm… Người Hà Nhì phân công công việc cũng lạ: những gì có liên quan tới củi lửa đều do đàn bà đảm trách, kể cả gánh củi trên rừng về, còn đàn ông chỉ làm những việc “lớn lao” hơn, như: làm nương, săn bắt.
Hoàng hôn xuống bản Tá Miếu, miền cực Tây hoang hoải buồn như điệu nhạc chiều tà. Đêm ngoài kia vẫn tối om, lù lù vài nóc nhà, bọn trẻ tập trung đến ngôi nhà chật (duy nhất có máy phát điện) của Trang HLòng để xem một DVD nhạc trẻ Sài Gòn. Bọn trẻ xem đi xem lại đến nỗi thuộc lòng những ca khúc “hàng chợ” mà thanh niên đô thị đã chán chê. Bất ngờ những clip nhạc quay chuyện tình nơi đô thị phương Nam xa hoa kia đang tham gia vào đời sống gần như lãng quên nơi miền cực Tây xa lạ này…
Vượt lên cột mốc 0! Thiếu nữ Hà Nhì
Khám phá lại Tây Bắc Cách Tá Miếu chừng 2km, có cột mốc M3, đánh dấu biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Nhiều người đã lên cột mốc này. Nhưng cột mốc M0 là điểm mốc giữa Lào - Việt Nam - Trung Quốc mới là sự “thòm thèm” của nhiều người. Bởi họ từng đến đây ỉ ôi thuyết phục để được lên cột mốc M0 - điểm cực Tây mà chẳng đặng. Nhưng nhóm khách miền Nam đầu tiên may mắn nhận được cái gật đầu của đồn trưởng 317…
Sáng sớm, cơm nắm muối vừng và ít lương khô, nước uống được chuẩn bị, theo chân hai chiến sĩ biên phòng: Dương Mạnh Long và Ngô Văn Nghi “hành quân”. Những ngọn đồi cỏ tranh cháy rụi, băng qua những đường mòn nối những dãy đồi trùng điệp, chốc chốc, từ những đỉnh đồi cao nhìn về thung lũng xa, bản Tá Miếu lạc chìm trong sương mù. Gió núi không đủ xua đi cái bức bối của mùi rễ tranh cháy từ chiều hôm trước.
Chúng tôi được báo trước những hiểm nguy có thể gặp phải trong hành trình: rừng còn nhiều thú dữ như heo rừng, gấu, cọp và đặc biệt, trong rừng già này còn là địa bàn hoạt động của phỉ, lục lâm thảo khấu. Những câu chuyện về dân biên giới đi miên man lạc rừng sang rừng nước bạn bị bắt giữ làm đoàn cẩn trọng hơn, phải tìm lần theo những đường ranh thuộc địa phận Việt Nam được “đánh dấu” bằng nhát dao chặt và vết sơn đỏ trên những thân cây.
Hai anh lính biên phòng dẫn đường luôn nắm chắc tay súng. Một vài đoạn lại phải “làm công tác tư tưởng” để chúng tôi không nản lòng đòi quay về. Anh Nghi kể, trước đây từng dẫn một nhóm nhà báo trẻ Hà Nội trông khá khoẻ mạnh lên thăm cột mốc. Những chặng băng rừng già, chiến sĩ biên phòng phải… dìu các nhà báo để đến được đích.
Dùng bữa và dừng chân bên bờ suối có nhiều đàn trâu, bò nhởn nhơ gặm cỏ. Thấy bóng người, chúng lập tức chạy xô đến. Người dân ở đây nuôi trâu thả trên đồi, cứ mỗi tháng lùa về cho uống nước muối một lần để chúng nhớ bản mà về, không đi lạc sang biên giới. Ven khe suối, có nhiều dấu chân thú rừng. Mùa khô, suối cạn, nhưng nước trong, mát ngọt. Hương cây rừng và tiếng chim ríu rít, tiếng vượn hú dưới thung sâu, sự trong lành hoang dã ở đây làm cho những vết xước, đau cơ của vài người tạm lắng dịu,…
Đường đi như khai phá ngõ mớiTheo sống núi rậm, những dây leo chằng chịt. Đường biên Việt- Trung được chia theo lối phân thủy. Nước dội xuống sống núi, chảy về hai bên là thuộc hai quốc gia phân định rạch ròi. Một bước chân vô tình giẫm qua biên giới bạn đều có thể bị quy tội xâm phạm chủ quyền lãnh thổ. Trên lằn ranh cheo leo ấy, phóng tầm mắt nhìn sang những cánh rừng đầu nguồn giáp giới huyện Giang Thành - Vân Nam - Trung Quốc và tỉnh Phông Xa Lì - Lào, có thể thấy việc bảo vệ rừng biên giới hai nước láng giềng tốt hơn ở mình. Phía Trung Quốc, đường công vụ chạy xe địa hình dẫn lên đến cột mốc khá rộng, trong khi đó ở Lào và Việt Nam thì vẫn còn là những con đường cắt rừng kiểu “chinh phục và khám phá”.
Đến xế chiều, ở đỉnh cao trên 1.800m, bạt ngàn gió, cột mốc xây lát đá rực lên trên tán lá xanh. Hành trình một ngày vất vả chinh phục cực Tây, trước giờ phút sung sướng tột cùng ấy, có người quăng gậy ôm hôn cột mốc “thiêng liêng”, có người lùi ra xa chiêm ngắm, chụp ảnh, người nhảy mừng vui sướng nhưng không dám “dzô” hết chai rượu gạo Tá Miếu mang theo vì nghĩ đến đoạn đường xuống bản còn xùng xình, người trải qua ba cuộc chinh phục Fanxipang nhận xét: “Chinh phục Fanxipang còn dễ hơn lên điểm cực Tây. Chỉ vì nóc nhà Đông Dương còn có con đường mòn rộng rãi để lên, khí hậu tốt và độ dốc vừa phải, không khắc nghiệt như cuộc chinh phục này”.
Mai này cực Tây…Cột mốc này được xây năm 2005. Nhóm người miền Nam đầu tiên vinh dự đón hoàng hôn trên đỉnh cực Tây của đất nước. Nghe nói, chừng hai năm nữa, khi cửa khẩu quốc gia Việt - Trung ở cuối bản Tá Miếu được thông thương du lịch - kinh tế - văn hoá, thì sẽ có con đường dẫn lên cột mốc bằng xe ô tô, sẽ có nhiều người nhìn thấy điểm mốc 0 của cực Tây hơn. Có điều chắc chắn rằng, lúc ấy, tiếng gà của bản Tá Miếu sẽ vẫn đánh thức ba quốc gia láng giềng.
Theo SGTT 
