Rối loạn thần kinh thực vật là một rối loạn thần kinh có ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa… cần được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả càng sớm càng tốt.

Rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Rối loạn thần kinh thực vật
Rối loạn thần kinh thực vật làm ảnh hưởng đến chức năng tự động của các cơ quan khác trong cơ thể.

Hệ thần kinh thực vật là hệ thần kinh tự  động. Nó có tác dụng điều khiển hoạt động của các cơ quan trong cơ thể một cách chủ động, không phụ thuộc vào sự chỉ huy của não bộ. Chức năng của hệ thần kinh thực vật là điều hoà các quá trình chuyển hoá vật chất, điều hoà hoạt động của cơ quan nội tạng cũng như hệ thần kinh trung ương. Trong điều hoà chức năng của các cơ quan thường có sự tham gia của cả hai hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm.

Rối loạn thần kinh thực vật ảnh hưởng đến chức năng tự động của các cơ quan trong cơ thể như nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa… Đây không phải là một bệnh cụ thể mà chỉ là những rối loạn hoạt động hệ thần kinh tự động. Bệnh làm giảm hoạt động hoặc bất thường một hay nhiều chức năng tự động của cơ thể.

Nguyên nhân nào gây rối loạn thần kinh thực vật?

Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực vật có thể do những nguyên nhân sau đây:

–  Các bệnh tự miễn, các cuộc tấn công hệ thống miễn dịch và thương tổn các bộ phận của cơ thể, bao gồm cả dây thần kinh. Ví dụ như hội chứng Sjogren và lupus ban đỏ hệ thống. Rối loạn thần kinh thực vật cũng có thể được gây ra bởi một cuộc tấn công hệ miễn dịch của một số bệnh ung thư (hội chứng cận ung thư).

–  Bệnh tiểu đường: là nguyên nhân phổ biến nhất của rối loạn thần kinh thực vật, dần dần có thể gây tổn thương thần kinh khắp cơ thể.

–  Tổn thương dây thần kinh do phẫu thuật vùng cổ hoặc xạ trị.

–  Tác dụng phụ của một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị ung thư, thuốc chống trầm cảm và một số thuốc tim mạch.

–  Bệnh mạn tính khác, chẳng hạn như bệnh Parkinson.

–  Một số bệnh truyền nhiễm: Một số virus và vi khuẩn, chẳng hạn như bệnh ngộ độc, bệnh phong và bệnh bạch hầu, có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật.

–  Rối loạn di truyền: Một số rối loạn di truyền cũng có thể gây ra bệnh.

–  Rối loạn tâm sinh lý: Các sang chấn tinh thần (stress), thủ dâm quá nhiều ở cả nam và nữ giới cũng là một nguyên nhân có thể gặp…

Triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật là gì?

– Mệt mỏi: đây là dấu hiệu thường gặp. Mệt mỏi do rối loạn thần kinh thực vật thì dường như không có nguyên nhân, nghỉ ngơi bồi dưỡng thế nào cũng không thể phục hồi được thể lực, thậm chí càng ngủ càng cảm thấy suy yếu, không có sức.

Rối loạn thần kinh thực vật
Rối loạn thần kinh thực vật khiến người bệnh có cảm giác mệt mỏi, đau đầu, bực tức.

– Mất ngủ: mất ngủ do rối loạn thần kinh thực vật biểu hiện giấc ngủ thường không sâu, có nhiều chiêm bao mộng mị, có người nằm mãi không ngủ được, trằn trọc nóng lòng chờ giấc ngủ vì thế lại càng không ngủ được, có người chỉ ngủ được đến nửa đêm rồi tỉnh dậy dù cố gắng đến bao nhiêu cũng không sao ngủ được, có người thức trắng suốt đêm, ánh sáng tiếng động đều làm cho khó ngủ, giấc ngủ chập chờn không sâu, dễ thức giấc.

– Đau đầu, nặng đầu, choáng váng: Nhức đầu không có vị trí nhất định, nhức đầu thường tăng lên khi xúc động hay mệt mỏi và giảm khi thoải mái, ngủ tốt. Có lúc đau như có cảm giác căng tức, bó chặt như đội mũ chặt, căng thẳng các cơ đầu, cổ.

– Trạng thái suy nhược kích thích: chân tay có cảm giác nặng nề, bủn rủn, run tay hay yếu, nháy mắt, giật cơ mặt, đau nhói vùng trước tim. Bệnh nhân dễ bị kích thích, một kích thích nhỏ cũng làm bệnh nhân khó chịu, kể cả kích thích từ trong cơ thể, làm bệnh nhân mỏi mệt.

Điều trị rối loạn thần kinh thực vật bằng cách nào?

– Điều trị nội khoa: dùng các thuốc canxi, sinh tố nhóm B (đặc biệt B6), acid glutamic, an thần…

– Điều trị ngoại khoa: với trường hợp rối loạn thần kinh thực vật mà hiện tượng tăng tiết mồ hôi quá nhiều, đặc biệt ở lòng bàn chân, bàn tay do trạng thái cường chức năng giao cảm, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, lao động… Trường hợp này bác sĩ chuyên khoa thần kinh có thể làm thủ thuật hủy hạch giao cảm ngực.

Bên cạnh việc điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cần chăm chỉ luyện tập thể dục thể thao vừa sức, đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Rối loạn thần kinh thực vật
Người bệnh rối loạn thần kinh thực vật cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và chỉ định điều trị hiệu quả.

Thăm khám sức khỏe định kỳ cần được thực hiện thường xuyên ít nhất 6 tháng 1 lần để được bác sĩ tầm soát phát hiện sớm bệnh rối loạn thần kinh thực vật và điều trị hiệu quả.