Tiến sĩ Việt Nam học người Nga Darya Mishukova được biết đến tại Việt Nam qua quyển sách du lịch nổi tiếng “Đi thăm đất nước con Rồng cháu Tiên” (Vietnam- The Land of Dragons and Fairies), với sự kiện tiêu thụ hết veo 5.000 quyển ngay trong tháng đầu tiên xuất bản (3.2007). Cuộc gặp với PV Báo Du Lịch khi cô đang chuẩn bị vế nước sau 2 tuần sang Việt Nam chuẩn bị cho việc tái bản quyển cẩm nang, tuy ngắn ngủi nhưng gợi mở nhiều điều thú vị…
 

Zdrastvuiche Darya (= chào chị Darya)! Nghe nói, sắp tới sách của chị sẽ được tái bản. Vậy lần tái bản này có những thay đổi gì không?

Lần này, màu sắc trang bìa sẽ thay đổi. Hình nền trang bìa có 2 màu vàng, đỏ. Số trang tổng cộng là 240 trang, tăng thêm 20. Một số thông tin sẽ được bổ sung như nón lá, ngọc trai, đồ uống như rượu cần, rượu thuốc, nước ép trái cây... Một số món ăn Việt Nam cũng được bổ sung với các góc độ khác nhau. Trong phần viết về ngọc trai, Darya cũng đã giới thiệu về ngọc trai trong sự liên hệ với truyền thuyết Mỵ Châu - Trọng Thủy…

Sang Việt Nam, như “trở về nhà mình”

Tính đến nay, Darya đã đến Việt Nam được bao nhiêu lần rồi?

Đây là lần thứ 18 Darya trở lại Việt Nam trong vòng hơn 10 năm qua. Darya rất thích “về” Việt Nam. Mỗi khi “về”, như “trở lại nhà mình”, vì ở đây Darya có nhiều bạn bè, đồng nghiệp...

Từng đến Việt Nam nhiều lần, vùng đất nào ấn tượng với chị nhất?

Thích nhất là TP HCM. Dễ sống! “Ngán” nhất là khí hậu Hà Nội, nhất là vào mùa đông. Độ ẩm cao quá, rất khó chịu!

Thế Darya có biết nấu món ăn Việt Nam không? Có biết ca cải lương không?

Chỉ biết làm bún bò và bánh tráng cuốn. Cũng rất thích nghe tuồng, chèo và cả cải lương ở miền Nam, nhưng hiện thời Darya vẫn… chưa biết hát!

Làm du lịch: không thể “xin lỗi” rồi thôi!

Dưới góc độ một du khách, điều gì chị thích và không thích khi ở Việt Nam?

Không thích nhất chuyện đi mua hàng lưu niệm thường bị “chặt đẹp”. Những người bán hàng thường không “bán đúng giá”. Nói thách quá đáng! Nghe mình nói tiếng… Việt “rành” như vầy, đáng lẽ người bán hàng phải hiểu rằng mình đã sang Việt Nam nhiều lần rồi, đừng nói thách! Thế mà món hàng 100.000 – 150.000 đồng vẫn hét giá tới… 800.000 - 900.000 đồng. Ai mà mua! Có thể do tâm lí “người Việt thích mặc cả” chăng? Thật ra, người nước ngoài cũng mặc cả. Nhưng mà chỉ trong giới hạn nhất định thôi. Hơn nữa, thời gian đi tham quan của người ta rất ít. Không có nhiều thì giờ để trả giá, kỳ kèo mất thời gian.

Đừng nghĩ đối với người nước ngoài dễ nói thách. Du khách nước ngoài đến du lịch Việt Nam bây giờ khôn lắm. Hơn nữa, vừa xuống sân bay, người ta đã tham khảo giá ở phi trường rồi. Thế nên, hàng lưu niệm mà đắt quá, trường hợp thích mới mua. Còn nếu trong tình huống “mua cũng được, không mua cũng được” thì người ta sẽ… không mua.

Ngoài nói thách, một thứ nữa du khách rất ghét là chuyện bị lừa đảo. Có lần, Darya đi chụp ảnh nghệ thuật bị lấy thêm tiền không hợp lí. Hôm sau, đi với một người bạn khác là nhà báo, người ấy cho biết không phải trả tiền cho dịch vụ cộng thêm đó. Darya giận, hỏi chủ tiệm, họ cười trừ “xin lỗi”. Rồi thôi! Nói chung, không riêng Darya mà nhiều người nước ngoài khác cũng rất dị ứng với kiểu hành xử như vậy!

Thế thì theo chị, ở Đông Nam Á, nước nào “bán đúng giá” nhất?

Thái Lan. Hàng hóa đẹp, lại đỡ phải lo bị… hớ!

Quảng bá du lịch Việt Nam, phải thật thông minh và… “tâm lí”!

Những năm gần đây, lượng khách Nga đến Việt Nam ngày càng đông? Cũng là một người… Nga, Darya nghĩ nguyên nhân do đâu?

Theo chỗ Darya đọc và biết, khách Nga đến Việt Nam mấy năm nay đã tăng 30- 50 %, tùy từng địa phương. Cá biệt, có Bình Thuận, khách Nga tăng đến… 100%. Nguyên nhân do ở nước Nga, mùa Đông rất lạnh. Vào kỳ nghỉ, các cơ quan, tổ chức, công ty ở Nga đều đóng cửa đi “nghỉ đông”. Việt Nam và một số nước Đông Nam Á có khí hậu nhiệt đới, thích hợp với nhu cầu của người Nga. Với lại, biển của Việt Nam cũng rất đẹp. Các trò chơi trên biển cũng thật thú vị…

Một số du khách người Nga từng gặp chúng tôi, khen “Việt Nam có biển đẹp, nắng đẹp, khách sạn đẹp” nhưng chê “Việt Nam không có cái gì riêng”, chị thấy ý kiến đó thế nào?

Khó mà kể hết những điều kì thú của đất nước Việt Nam. Trong mắt du khách nước ngoài, Việt Nam là nơi có đủ mọi điều kiện cho nghỉ ngơi: khí hậu tốt, thiên nhiên tuyệt vời, biển hiền hòa ấm áp, có những bãi tắm đẹp thơ mộng...

Đối với khách du lịch Nga, VN là điểm đến mới. Nhưng nhiều công ty đánh đồng khách Nga cũng giống như khách Đức, Mỹ, Pháp... nên ít có ai đặt vấn đề - thật cần thiết - là tìm hiểu nhu cầu khách du lịch Nga. Thế nên sau khi du lịch Việt Nam trở về Nga, nhiều người than phiền: "Biển đẹp, khách sạn đẹp, nắng đẹp, nhưng chưa thấy VN có gì riêng cả". Một bộ phận trong số đó chuyển sang du lịch các nước khác mà không trở lại. Tôi không muốn nói việc quảng bá du lịch thiếu chuyên nghiệp, nhưng nhiều người làm du lịch ở Việt Nam chưa thật quan tâm cái mà du khách Nga cần để quyết định sang Việt Nam. Muốn tìm hiểu và thu hút thị trường Nga, Việt Nam cũng cần phải nắm bắt nhu cầu, tâm lý, văn hóa của người Nga để giới thiệu những gì mình có một cách hấp dẫn nhất…

Vậy theo chị, chúng tôi phải quảng bá như thế nào để người nước ngoài nói chung và người Nga nói riêng “đi thăm đất nước con Rồng cháu Tiên” ngày một nhiều hơn?

Darya cũng từng tham dự một số cuộc triển lãm về du lịch Việt Nam tại Nga. Hình như trong tất cả các triển lãm đó, những người làm công tác quảng bá xúc tiến không thực sự chú ý đến đối tượng khách của mình. Bạn bè Darya trong giới kinh doanh du lịch ở Nga cũng nói như thế…

Quảng bá thì phải nói hết những thứ người ta cần. Nhưng mà phải biết nhấn mạnh cái nào là trọng điểm. Phải cụ thể nhưng mà cũng phải thật sinh động, khéo léo, thông minh và “tâm lí” nữa….

Điều thứ hai là chuyện hướng dẫn viên (HDV).Việt Nam thiếu HDV có trình độ tiếng Nga tốt. Kiến thức hướng dẫn cũng còn kém, không giới thiệu được hết những điều du khách cần biết. Dắt khách đến một di tích lịch sử - văn hóa, chỉ biết thuyết minh ở mức độ “cái này là thế này”, chứ chưa biết giải thích cho khách thỏa mãn “vì sao cái này lại như thế”? Khách không hiểu, không biết thêm gì nên chán, đánh giá không tốt rồi rỉ tai nhau “thôi qua Việt Nam mà làm gì”? Đến mà không hiểu thì đến làm gì? Cho nên nhiều khách Nga sang Việt Nam thường chỉ thích nghỉ dưỡng tại các khách sạn, resort, chơi trò chơi trên biển chứ không thích đi tham quan. Họ bảo “tham quan làm gì”? “Có thắc mắc cũng không ai giải thích cho đâu”!

Một phần khác, nhiều chương trình tham quan không thật hấp dẫn. Lấy ví dụ citytour của TP HCM. Toàn những địa điểm cũ. Phải bổ sung thêm những cái mới, những điểm tham quan mới, hiện đại! Hiện nay, Việt Nam là một trong những nước phát triển năng động nhất Đông Nam Á, đang hội nhập nhanh vào đời sống khu vực và quốc tế. Do vậy, cần phải cho du khách thấy bên cạnh một Việt Nam truyền thống còn có một Việt Nam hiện đại nữa!

Vâng, xin cám ơn và hẹn gặp lại chị! “Datsvidanhia”!

Tăng Bá Sên (thực hiện)