Lỗi lấn tuyến là một trong những lỗi vi phạm giao thông thường gặp nhất ở những người đi xe máy, thậm chí nhiều người còn dính lỗi này nhiều lần vì không nắm vững luật. Theo những gì mình nhớ thì lúc học luật bằng A1 xe 2 bánh những kiến thức về biển trộn làn, phân làn đều hoàn toàn xa lạ. Mãi đến khi học bằng 4 bánh B2 thì mình mới được học kỹ hơn về những biển này nên ra đường chịu khó để ý hơn và không bao giờ bị phạt vì lỗi lấn tuyến.
Mình không rõ giáo trình học A1 bây giờ có cập nhật thêm chưa. Nhưng dù sao thì chúng ta hãy cứ ôn lại những kiến thức về biển phân làn, trộn làn, vạch đứt, vạch liền để tránh mắc phải lỗi lấn tuyến, cũng như có thể bào chữa lỡ chẳng may bị phạt oan.
Những kiến thức trong bài này mình đều dựa trên "Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về báo hiệu đường bộ" QCVN 41:2012/BGTVT. Bên cạnh lý thuyết cơ bản thì mình cũng sẽ có thêm phần giải nghĩa để các bạn dễ hiểu hơn và cuối cùng là phần áp dụng thực tế những cung đường mà các bạn hay dính lỗi lấn tuyến.
1. Biển phân làn
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618933_Capture2.jpg)
Theo phụ lục E.12: biển số 412 "Làn đường dành riêng cho từng loại xe" (tạm hiểu là biển phân làn) để chỉ dẫn cho người lái xe biết có làn đường dành riêng cho từng loại xe riêng biệt, phải đặt biển số 412(a,b,c,d) "Làn đường dành riêng cho từng loại xe". Biển được đặt phía trên làn xe, ở đầu đường theo chiều xe chạy. Tùy loại phương tiện cần quy định mà bố trí biển cho phù hợp. Các loại xe khác không được đi vào làn đường có đặt biển này (trừ các xe được quyền ưu tiên theo quy định).
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619043_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-3.jpg)
Giải nghĩa: đối với biển phân làn thì người đi loại xe nào sẽ phải đi vào đúng làn đường được phân. Một làn đường có thể cho phép nhiều loại xe lưu thông. Nếu đi vào sai làn không cho phép xe mình lưu thông thì phạm luật.
Ví dụ như theo hình bên trên:
- Những xe được phép lưu thông làn ngoài cùng bên trái: xe con, xe buýt, xe tải.
- Những xe được phép lưu thông làn giữa: xe máy, xe con, xe buýt.
- Những xe được phép lưu thông làn ngoài cùng bên phải: xe máy.
Vậy là nếu người đi xe máy chạy vào làn đường ngoài cùng bên trái chỉ dành cho xe con, xe buýt, xe tải là phạm luật.
2. Biển trộn làn
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618932_Capture1.jpg)
Theo phụ lục E.11: biển số 411 "Hướng đi trên mỗi làn đường theo vạch kẻ đường" để chỉ dẫn cho người lái xe biết số lượng làn đường trên mặt đường và hướng đi trên mỗi làn đường theo vạch kẻ đường, phải đặt biển số 411 "Hướng đi trên mỗi làn đường theo vạch kẻ đường". Biển sử dụng phối hợp với vạch kẻ đường (loại vạch 1.18 hình mũi tên màu trắng trên mặt đường). Tùy theo tình hình thực tế về số lượng làn đường và hướng đi trên mỗi làn đường mà có ký hiệu chỉ dẫn phù hợp. Biển có tác dụng bắt buộc người lái xe phải đi đúng làn đường đã được chỉ dẫn hướng phù hợp với hành trình cuả xe.
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618937_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-4.jpg)
Giải nghĩa: biển trộn làn khác với biển phân làn là bây giờ nó không phân làn theo từng loại xe nữa, mà làn đường sẽ chia theo hướng của phương tiện lưu thông. Có nghĩa là một làn đường sẽ quy định 1 hoặc nhiều hướng lưu thông. Các loại xe lúc này có thể đi trên cùng 1 làn miễn sao là di chuyển về cùng 1 hướng.
Theo hình trên thì:
- Xe nào đi thẳng: sẽ có quyền đi ở cả 3 làn. Áp dụng cho mọi loại xe.
- Xe quẹo phải: chỉ đi ở làn giữa hoặc làn ngoài cùng bên phải. Áp dụng cho mọi loại xe.
3. Vạch liền
Căn cứ phụ lục H: Vạch tín hiệu giao thông trên đường có tốc độ ≤ 60KM/H
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618931_Capture.jpg)
Giải nghĩa: Phân chia 2 dòng phương tiện giao thông đi ngược chiều nhau, xe không được đè lên vạch.
4. Vạch đứt
Căn cứ phụ lục H: Vạch tín hiệu giao thông trên đường có tốc độ ≤ 60KM/H
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619186_Capture3.jpg)
Giải nghĩa: Phân chia 2 dòng phương tiện giao thông đi ngược chiều nhau trên những đường có 2 hoặc 3 làn xe chạy hoặc xác định danh giới làn xe khi có từ 2 làn xe trở lên chạy theo một chiều.
5. Hỏi và Đáp
Câu 1: Đi trên đường làm sao để quan sát những biển trộn làn và phân làn?
Trả lời: Theo kinh nghiệm lái xe của mình thì những biển trộn làn thường xuất hiện ở các ngã rẽ hoặc ở đoạn gần đến ngã rẽ. Cụ thể hơn thì bảng phân làn thường đặt ở đầu đường (Sau khi qua ngã rẽ), còn bảng trộn làn thường đặt ở cuối đường (Gần đến ngã rẽ) hoặc ở đoạn giữa đường. Cứ tập quan sát dần sẽ thành thói quen, bởi vì hầu hết những ai lái xe hơi đều có phản xạ khi đến ngã rẽ hay đi trên đường đều nhạy cảm với 2 loại biển có màu xanh dương này.
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619190_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan_fixed.jpg)
Nhớ nhé! Phân làn đầu đường
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618937_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-4.jpg)
Trộn làn giữa đường hoặc gần đến ngã rẽ
Câu 2: Đối với vạch liền thì trong phụ lục H trong quy chuẩn có ghi rõ là xe không được đè qua vạch, còn trường hợp vạch đứt thì sao? Nghe nói vạch đứt cho phép vượt khi cần có đúng không?
Trả lời: Những hiểu biết của bạn chỉ đúng với gần hết trường hợp Vạch tín hiệu giao thông trên đường có tốc độ > 60KM/H (Căn cứ phụ lục G). Tức là vạch đứt thì có quyền đè lên và vượt, còn vạch liền chỉ giới hạn ngoài của các làn xe thì chúng ta không được phép đè lên hay vượt.
Vì tốc độ cho phép xe máy lưu thông ở Việt Nam không quá 60 km/h nên chúng ta chỉ cần quan tâm phụ lục H (Vạch tín hiệu giao thông trên đường có tốc độ ≤ 60KM/H). Trong phụ lục H có quy định 3 loại vạch kẻ đường chúng ta không được đè lên:
1. Một vạch liền rộng 10cm phân chia 2 dòng phương tiện đi ngược chiều nhau
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619200_vach_lien.jpg)
2. Hai vạch liền phân chia 2 dòng phương tiện giao thông đi ngược chiều nhau trên những đường có từ 4 làn xe trở lên
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619201_vach_lien_kep.jpg)
3. Vạch kép (một vạch liền, một vạch đứt quãng) để phân chia dòng phương tiện 2 hướng ngược chiều nhau trên các đường có 2 hoặc 3 làn xe chạy
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2619202_vach_lien_tuc_-_dut_quang.jpg)
Lái xe bên vạch đứt quảng được phép đè lên vạch để vượt xe. Lái xe bên vạch liền không được phép đè vạch.
Trong trường hợp thực tế bên dưới, biển phân làn quy định xe máy đi làn ngoài cùng bên phải, còn mặt đường phân làn bằng nét đứt thì người xe máy bắt buộc phải đi theo làn quy định tức là làn ngoài cùng bên phải. Nhưng một số trường hợp xe máy vẫn hoàn toàn có quyền lấn tuyến vào làn bên trái của mình (làn giữa) để vượt xe.
Căn cứ khoản 1, theo Điều 13 Luật Giao thông đường bộ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2008 về việc sử dụng làn đường thì:
1. Trên đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường, người điều khiển phương tiện phải cho xe đi trong một làn đường và chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép; khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước và phải bảo đảm an toàn.
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618935_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-1_fixed.jpg)
Quốc lộ 1A đoạn Bình Chánh giáp ranh Long An
Nơi cho phép ở đây tạm hiểu là khi vượt xe chúng ta không cán lên 3 loại vạch cấm đè mình vừa nêu ở trên. Tức là ở những đoạn phân làn bằng nét đứt chúng ta hoàn toàn có thể lấn tuyến sang trái khi cần vượt.
Còn những trường hợp được phép lấn tuyến và vượt xe bên trái mà không cần phải dừng lại như sau: khi xe phía trước đang dừng/đậu chiếm gần hết làn đường, khi xe phía trước chạy quá chậm so với tốc độ cho phép, và một số tình huống nguy hiểm khác cần xử lý bằng cách lấn tuyến (phanh khẩn cấp, né chướng ngại vật bất ngờ,...)
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618936_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-2.jpg)
Xe tải đậu hết phần làn đường bên trong, buộc xe máy phải lấn tuyến sang trái
Tuy nhiên khi muốn vượt, chúng ta cần phải nắm những nguyên tắc trong Điều 14 Luật Giao thông đường bộ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2008. Mình sẽ tô đậm 2 nguyên tắc quan trọng nhất để các bạn dễ nắm trong khung:
Điều 14. Vượt xe
- Xe xin vượt phải có báo hiệu bằng đèn hoặc còi; trong đô thị và khu đông dân cư từ 22 giờ đến 5 giờ chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.
- Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác và đã tránh về bên phải.
- Khi có xe xin vượt, nếu đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện phía trước phải giảm tốc độ, đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được gây trở ngại đối với xe xin vượt.
- Khi vượt, các xe phải vượt về bên trái, trừ các trường hợp sau đây thì được phép vượt bên phải:
a) Khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái;
b) Khi xe điện đang chạy giữa đường;
c) Khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái được.
- Không được vượt xe khi có một trong các trường hợp sau đây:
a) Không bảo đảm các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều này;
b) Trên cầu hẹp có một làn xe;
c) Đường vòng, đầu dốc và các vị trí có tầm nhìn hạn chế;
d) Nơi đường giao nhau, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt;
đ) Khi điều kiện thời tiết hoặc đường không bảo đảm an toàn cho việc vượt;
e) Xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ.
Câu 3: Một số tuyến đường có nhiều hơn 2 tuyến đường cùng chiều nhưng lại không đặt biển phân làn thì nên đi thế nào cho đúng? Và liệu xe máy có thể đi được ở tất cả các làn hay không?
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618941_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-7.jpg)
Trả lời: Một số tuyến đường như đoạn Nguyễn Thị Minh Khai, bắt đầu từ ngã 4 Đinh Tiên Hoàng đến cầu Thị Nghè) không hề có đặt bảng phân làn ở đầu ngã rẽ. Theo Điều 13 Luật Giao thông đường bộ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2008 về việc sử dụng làn đường (tham khảo bên dưới): Phương tiện tham gia giao thông đường bộ di chuyển với tốc độ thấp hơn phải đi về bên phải. Về lý thì xe máy sẽ có quyền di chuyển ở tất cả ở làn đường và phải tuân thủ theo tiêu chí vừa nêu. Tuy nhiên, xét về tình thì xe máy chúng ta nên tự giác lưu thông ở làn đường trong cùng bên phải để nhường làn còn lại cho các xe lớn hơn di chuyển và phần nào cũng giúp chúng ta được an toàn hơn.
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618942_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-8.jpg)
Ngã 4 Nguyễn Thị Minh Khai - Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng không hề có bản phân làn
Tuy nhiên, xe máy vẫn có thể đi vào làn bên trái khi cần vượt với điều kiện phải đảm bảo an toàn như trường hợp có đặt bảng phân làn. Nhớ là chỉ lấn tuyến khi cần vượt thì sẽ không bị phạt vì vi phạm giao thông. Thời gian còn lại thì xe máy chỉ được di chuyển trên làn quy định của mình.
Điều 13. Sử dụng làn đường
- Trên đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường, người điều khiển phương tiện phải cho xe đi trong một làn đường và chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép; khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước và phải bảo đảm an toàn.
- Trên đường một chiều có vạch kẻ phân làn đường, xe thô sơ phải đi trên làn đường bên phải trong cùng, xe cơ giới, xe máy chuyên dùng đi trên làn đường bên trái.
- Phương tiện tham gia giao thông đường bộ di chuyển với tốc độ thấp hơn phải đi về bên phải.
Câu 4: Một số đoạn đường vạch phân làn cùng chiều là vạch liền vậy thì nơi đó xe máy có được phép lấn tuyến sang trái khi cần vượt không?
Câu trả lời là có. Bởi vì những đoạn này lỗi thiết kế của cơ quan quản lý giao thông. Thật ra vạch liền không có công dụng phân làn đường cùng chiều trong những trường hợp đường có tốc độ di chuyển ≤ 60KM/H. Phụ lục H QCVN 41:2012/BGTVT không có phần nào quy định vạch liền là để phân làn đường cùng chiều cả, mà chỉ có phân làn đường 2 chiều ở khoản 1.1.
(https://photo.tinhte.vn/store/2014/10/2618939_Tinhte_Bang_Phan_Lan_Tron_lan-5_fixed.jpg)
Vạch liền phân làn nối tiếp vạch đứt ở đường Nguyễn Thị Minh Khai khúc chân cầu Thị Nghè
Vì vậy ở đoạn đường Nguyễn Thị Minh Khai khúc trên cầu Thị Nghè có đoạn đường phân làn bằng vạch liền chúng ta vẫn có quyền lấn tuyến khi cần vượt mà không vi phạm luật giao thông. Điều này là chắc chắn vì cầu Thị Nghè có 2 làn xe nên không bị liệt vào điều kiện cấm vượt là cầu hẹp, có 1 làn xe ở Điều 14 Luật Giao thông đường bộ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2008.
6. Kết luận
Tóm lại, xe máy nên đi vào phần đường quy định của mình ở những nơi có biển phân làn và trộn làn. Còn những nơi không có 2 bảng trên thì xe máy nên tự giác đi vào làn đường ngoài cùng bên phải. Điều này ngoài tránh được việc vi phạm giao thông thì nó còn giúp mang lại sự an toàn cho chính bản thân mình.
Chỉ lấn tuyến sang làn bên trái khi cần vượt và điều kiện cho phép. Lúc vượt cần bật đèn xi nhan rẽ và bấm còi báo hiệu đầy đủ. Nếu bị bắt oan thì hãy nhớ lấy những quy định về vạch kẻ đường ở Phụ lục H QCVN 41:2012/BGTVT và Điều 14 Luật Giao thông đường bộ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2008 về việc vượt xe.
Theo Tinh Tế