Mai Châu là địa phương duy nhất của tỉnh Hòa Bình quần tụ đông đảo đồng bào dân tộc Thái. Mai Châu đẹp thuần khiết, mộc mạc và tài dệt thổ cẩm, chế tác công cụ, đặc biệt là cách thức làm du lịch cộng đồng của người Thái.
Người Thái Mai Châu rất thân thiện, nồng hậu và mến khách... cùng chung sống còn có đồng bào dân tộc khác như: Kinh, Mường, Mông, Dao, Tày, Hoa nhưng số đông vẫn là dân tộc Thái. Nhà sàn ở đây cao ráo, sạch sẽ. Sàn nhà nằm cách mặt đất khoảng 2m, được chống bằng những cột gỗ chắc chắn. Mặt sàn nhà và thân nhà được ghép bằng những tấm tre hoặc bương. Nóc nhà được lợp bằng lá gồi hoặc lá mây gọn gàng, xinh xắn và sạch sẽ và được hòa vào cuộc sống nơi đây, cảm nhận cuộc sống và con người gần gũi, thân thiết.
Đến với Mai Châu, bạn sẽ được thưởng thức vô số đặc sản núi rừng Tây Bắc, đặc biệt là những món ăn của dân tộc Thái. Ngoài lợn mán, gà bản nức tiếng ra thì đầu tiên phải kể đến xôi nếp, xôi ngũ sắc đồ băng chõ gỗ và cơm lam làm từ gạo nương khi ăn chấm chẩm chéo, muối vừng hoặc ăn kèm thịt nướng. Tiếp đến là món dân dã ve sầu rang, nhuộng ong rừng rang măng chua thường chỉ có vào dịp hè. Rồi món thịt ướp chua làm từ thịt trâu hoặc thịt bò. Món cá suối nướng là nhưng con cá chỉ khoảng 6 lạng được ướp cẩn thận tỉ mỉ với các gia vị mắc khén, rau thơm rừng, hạt sen, lá húng, củ sả, ớt, bột canh, mì chính … Sau khi làm sạch vẩy, cá được mổ từ lưng để vứt bỏ mật và ruột, rồi gập ngang cá lại, tẩm gia vị vào giữa dùng thanh tre tươi kẹp chặt và hơ nướng trên than tro củi nóng chừng 15 phút. Thêm một món ướp chua đặc sản nữa đó là cá suối ướp chua - món ăn có từ xa xưa và không thể thiếu trong mâm cơm ngày tết cửa đồng bào nơi đây. Người Thái phải ra suối bắt những con cá “Pa Vá” ( trông giống cá trắm nhưng thân nhỏ hơn) đem về rửa sạch, mổ và cắt thành nhiều khúc rồi trộn với các loại gia vị muối, ớt bột khô, tỏi, gừng, lá xả, thính gạo và một chút rượu. Cá đã ướp được cho vào một đoạn ống măng mai bịt kín, đợi nửa tháng là có thể dùng được. Nhưng nếu để thêm một vài tháng nữa đến độ cá “ngấu” thì ăn sẽ mềm thịt và thơm, ngon hơn nhiều.
Một món rau thanh đạm nhưng vô cùng đặc sắc nơi đây đó là rau xôi nộm tổng hợp được làm từ: Cỏ mần trầu, rau bướm, bồ công anh, rau má, rau cải xoong, rau ngót, rau dớn rừng, rau bợ, rau cải, rau dền, rau tòm bóp, cỏ thài lài trắng, lá đu đủ, rau thì là, quả cà dại …. theo một tỉ lệ thích hợp để món xôi có hương vị hài hòa, có đủ các vị đắng, chát, cay, ngọt, bùi hòa quyện với nhau làm cho món rau xôi bình dị đạt được độ thơm ngon nhất. Đặc biệt không thể thiếu hạt mắc khén nướng chín giã nhỏ, gừng giã nguyễn, hành và vỏ dồi để tăng vị thơm cay. Ngoài ra măng rừng, cải mèo là 2 món rau dân dã, đậm đà thường được du khách mua về khi đến với Mai Châu.
Để có thế thưởng thức hết được tinh túy ẩm thực đó thì không thể thiếu được món rượu Mai Hạ nấu bằng men lá và rượu cần nức nở tiếng tăm gần xa. Người miền xuối thường uống trà, nhân trần, lá vối thì nơi đây có loại nước lá phao - một loại lá cây rừng rất sẵn có uống có vị hơi chát vừa tốt cho tiêu hóa, bổ dưỡng và tăng sức đề kháng.
Để thưởng thức đặc sản Mai Châu cũng như nhà sàn nghỉ ngơi tìm hiểu văn hóa nơi đây, các bạn có thể ghé vào nhà sàn số 2 - Bản Lác, một trong nhưng nhà sàn rộng nhất, sạch sẽ nhất bản. Nhà sàn ở trung tâm bản, có gần các điểm thăm quan như chợ, hàng chiều, nhà văn hóa.... Giá thuê sàn trong ngày là 350k cho cả đoàn, qua đêm giá 10k/ người cho đoàn trên 20 khách, 8k/người cho đoàn trên 30 khách, đoàn nhỏ thì 300k - 350k thôi. Ăn uống có các suất từ 60k - 150k. Các dịch vụ khác có lửa trại từ 250k, âm thanh loa đài 450k, thuê xe đạp 20k, thuê trang phục dân tộc 30k, văn nghệ dân tộc 800k, HDV theo điểm 250k ... tất cả đều k thể rẻ hơn. Đây là số điện thoại liên hệ đặt dịch vụ trước: 0986.193.516 ( Vân).
Cuối tuần ghé Mai châu thăm thú, nghỉ ngơi chính là sự lựa chọn tuyệt vời cho tất cả mọi người.