Làng nón Phú Gia với chiếc nón Gò Găng là một nét văn hóa lâu đời, khách du lịch đến nơi này đều cố gắng đem về một chiếc nón cho gia đình, bạn bè và người thân của mình. Nếu bạn là khách nước ngoài, muốn sở hữu một chiếc nón Gò Găng thì hãy nhanh chóng xin thị thực để vào Việt Nam, rất nhanh bạn sẽ sở hữu được chiếc nón này. Hướng dẫn xin thị thực vào việt nam trong 1 ngày là thông tin bạn cần để vào Việt Nam để sở hữu sản phẩm thuộc về di sản văn hóa này

Đã là người Bình Định thì không ai không biết về hình ảnh chiếc nón ngựa Gò Găng đã một thời vang vọng, đi vào ca dao truyền thuyết dân gian: Một cô gái đã trao cho người mình yêu chiếc nón Gò Găng trước khi chàng xuống thuyền ra khơi, một kỷ vật của người ở lại

“Gò Găng có nón chung tình .
Ở đây có thiếp một dạ với mình mình ơi”



Ở nước ta, hình ảnh chiếc nón đã gợi lên phong cách trang phục cổ truyền của người Việt. Đặc biệt là hình ảnh những chiếc nón quai thao của các cô gái xứ Bắc, nón bài thơ cô gái Huế, nón ngựa Gò Găng của các cô gái Bình Định.

Nón ngựa Gò Găng - một trong những đặc sản của quê hương Bình Định – tuy được bán chủ yếu ở Gò Găng nhưng chỉ có người Phú Gia và một số ít người vùng lân cận là làm được, vì nó đòi hỏi phải có những nguyên vật liệu đặc biệt và sự khéo léo, kiên nhẫn của người thợ. Hiện nay, ở Cát Tường có khoảng 120 hộ có nghề làm nón ngựa. Ngoài Phú Gia, những thôn lân cận như Kiều Đông, Xuân Quang cũng làm, tuy nhiên chủ yếu vẫn là ở Phú Gia, với khoảng 70 – 80 hộ làm, chiếm 10% tổng số hộ của thôn. Theo những người cao niên ở làng thì tuy nghề làm nón ngựa ở đây vẫn được tiếp tục duy trì nhưng dường như những chiếc nón đẹp và sắc sảo như cách đây vài chục năm ngày càng hiếm. Một chiếc nón ngựa thường phải qua bốn công đoạn:

- Tạo sườn mê: Rễ cây giang lấy từ trên núi đem phơi khô, chẻ thành những sợi nhỏ mỏng như sợi cước. Cách thức đan nang theo kiểu đan giỏ, các lỗ nang có hình lục giác tạo thành một miếng mê lớn.

- Thắt nang sườn: Đặt miếng mê lên khuôn nón mẫu, khâu vành nang dưới cùng để tạo sườn hình nón. Tiếp đến là khâu sườn đứng và sườn ngang bằng các sợi giang có kích cỡ như sợi tăm. Hai công đoạn làm sườn nón này phải do những người thợ chuyên nghiệp thực hiện để cho những người thợ làm nón bình thường thực hiện tiếp các công đoạn sau.

-Thêu hoa văn trên sườn: Thông thường được thêu hoa văn theo các đề tài long, lân, quy, phụng; lưỡng long tranh châu; mai lan cúc trúc; câu thơ; câu đối hoặc những cảnh vật trên nang sườn.

- Công đoạn cuối cùng là lợp lá chằm chỉ. Lá kè tươi phải được hái về từ vùng núi Vĩnh Thạnh, Gia Lai sẽ được xử lý công phu, tướt bỏ sống lá, phơi khô trong bóng râm, đặt trên chậu lửa và l*ng tre để xông lá cho chín, sau đem ra ngoài trời phơi sương, hơ lửa để vuốt cho lá được thẳng, phẳng. Người thợ dùng kéo chuyên dụng có bản mỏng, lưỡi dài để cắt lá thành từng miếng nhỏ theo chiều cao nón. Xếp chồng mép mí lá bủa (xòe) đều xung quanh sườn nón từ đỉnh xuống. Chằm (khâu) lá vào sườn nón, chỉ chằm nằm dưới mí lá nên nhìn bên ngoài không thấy đường chằm. Chằm xong, người thợ cắt bỏ những sợi chỉ thừa dính trên bề mặt nón và không quên trang trí một đùm chỉ ngũ sắc ở đỉnh nón.

[​IMG]

Mỗi công đoạn, thường được chuyên môn hóa cho từng người trong gia đình. Và mỗi một gia đình như là một công xưởng có bộ máy điều hành sản xuất. Nguyên liệu dùng làm nón là cây giang làm sườn, lá kè (cọ) làm lá lợp nón, cây dứa (thơm tàu) thì chải ra làm chỉ. Dụng cụ để sản xuất gồm l*ng tre (để sấy khô lá kè), kéo chuyên dụng (cắt lá kè), dao vuốt (chẻ) nang sườn, bàn chốt nang (có những lỗ tròn nhiều kích cỡ khác nhau để tướt nang tròn đều), kim chuyên dụng chằm nón, khuôn nón mẫu. Ngày nay chỉ được thay thế bằng cước mịn, còn giang, cọ thông thường thì được lấy từ vùng núi Vân Canh. Để nên hình một chiếc nón, tính tất cả các công đoạn, ít ra cũng mất hai, ba ngày. Công phu là vậy, nên mỗi chiếc nón ngựa có giá thành từ vài chục đến vài trăm ngàn, chủ yếu bán ra Huế, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội… để làm hàng lưu niệm. Khách du lịch từ nước ngoài vào Việt Nam rất thích chiếc nón lá này, nhiều du khách ghé Việt Nam đến Bình Định chỉ muốn mua sản phẩm này về làm quà cho người thân

Vui lòng xem thêm: Ghé thăm làng nón Phú Gia – Gò Găng tỉnh Bình Định