SÔNG THIÊNG MIỀN BIÊN VIỄN
[English below]
Cao Bằng – vùng đất biên cương có nhiều điểm đến lịch sử như hang Pác Bó, suối Lê Nin hay những địa danh gắn với các triều đại xưa kia như Thành nhà Mạc, đền vua Lê… Bốn hệ thống sông chính ở Cao Bằng cũng góp phần kiến tạo vẻ đẹp non nước cho xứ này là Bằng Giang, Quây Sơn, sông Gâm và Bắc Vọng. Trong đó, dòng Quây Sơn (hay còn gọi là Quế Sơn) để lại ấn tượng sâu đậm nhất bởi nó là biên giới tự nhiên giữa Việt Nam và Trung Quốc. Sông Quây Sơn nước quanh năm trong xanh chảy giữa những dải núi đá vôi, rồi tự do phóng khoáng trải dài theo các thung lũng xanh mướt, cánh đồng lúa dập dềnh theo gió.
Cái tên Quây Sơn theo nghĩa Hán Việt là bao quanh núi. Sông bắt nguồn từ những con suối của Tĩnh Tây (Trung Quốc), bắt đầu chảy vào Việt Nam tại địa phận xã Ngọc Côn, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, sau đó lần lượt chảy qua các xã Đình Phong, Chí Viễn, Đàm Thủy (huyện Trùng Khánh), qua huyện Hạ Lang rồi chảy về Trung Quốc. Sông có chiều dài gần 90km, sông chảy trên lãnh thổ Việt Nam với độ dài khoảng 50km, cùng với một chi lưu là suối Cạn có chiều dài 20km. Ngồi trên bè mảng xuôi theo dòng nước chảy, du khách sẽ thấy mình như đang du ngoạn trong bối cảnh của một bộ phim cổ trang. Màu nước xanh biếc hòa sắc núi rừng khiến cho cụm từ “sơn thủy hữu tình” có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Ven sông, thấp thoáng bản làng của người Tày, người Nùng. Chùm hoa rừng đỏ chói sau mưa trên vách núi, hay vạt lau trắng phất phơ in bóng xuống dòng sông khiến du khách như đang được chìm vào thế giới của sự lãng mạn, phiêu bồng. Đứng trên vọng gác của đồn biên phòng Đàm Thủy nhìn xuống, dòng Quây Sơn như một mảng màu tuyệt đẹp được tạo hóa phết lên tấm toan thiên nhiên, để rồi nơi nào sông chảy qua là nơi đó thành “xứ sở thần tiên”.
Nước sông mang theo phù sa như làm biến ảo đôi bờ. Có chỗ, dòng nước màu xanh ngọc bích phẳng lặng, trầm tư khi ôm quanh vách đá sừng sững, lúc lại hiền hòa, mềm mại dưới những khóm tre xanh mướt, có khúc sông lại như tấm voan mềm chảy qua cánh đồng lúa chín mênh mông.
Nếu ai ưa tĩnh lặng hãy đến bên dòng Quây Sơn vào buổi chiều tà. Khi nắng xế dần, cây rừng im lìm soi đáy nước. Khung cảnh bình yên mà sinh động khi có vài ba chiếc bè mảng của người dân giăng lưới bắt cá trên sông. Ở bên những thác nước nhỏ, du khách sẽ bắt gặp các cối giã gạo bằng gỗ tận dụng sức nước, hay những cọn nước của đồng bào nhịp nhàng vận hành theo ngày tháng.
Cảm xúc về biên cương, về nơi địa đầu của dân tộc trong mỗi người con Việt Nam sẽ thức dậy khi đứng trước thác Bản Giốc - một kiệt tác của sông Quây Sơn. Dòng nước bất ngờ đổ xuống từ độ cao hơn 30m tạo thành hai dòng thác giữa núi rừng hùng vĩ. Bản Giốc được nhiều tổ chức quốc tế đánh giá là một trong những thác nước đẹp nhất thế giới. Dòng nước không dội trực tiếp từ trên xuống mà chia tách thành nhiều tầng khác nhau, tạo thành các mảng trắng đan xen với màu sắc của lá, hoa rừng. Cách thác Bản Giốc không xa là động Ngườm Ngao – mê cung của tạo hóa với đá nhũ kì vĩ và những câu chuyện của người xưa cuốn hút người xem.
Sacred waters on the frontierThe borderland region of Cao Bang is home to many historical sites, including Pac Bo Cave, Le Nin Stream, and landmarks linked to ancient dynasties such as Mac Citadel and King Le Temple. The four main river systems in Cao Bang – Bang Giang, Quay Son, Gam, and Bac Vọng – contribute to the region's picturesque scenery. Among them, the Quay Son River (also known as the Que Son) leaves the deepest impression as it forms a natural border between Vietnam and China. With its clear blue water flowing year-round, the Quay Son River winds through limestone mountains and runs freely through lush valleys and rice fields that sway in the wind.
In Sino-Vietnamese, the name Quay Sơn means "surrounding the mountains". The river originates from streams in Jingxi (China), enters Vietnam in Ngoc Con commune, Trung Khanh district, Cao Bang province, and flows through the communes of Dinh Phong, Chi Vien, and Dam Thuy (Trung Khanh district), then through Ha Lang district before returning to China. The river is nearly 90 km long, with about 50 km flowing through Vietnamese territory, along with a tributary, Can Stream, which is 20 km long.
Sitting on a raft drifting along this river, visitors feel as if they are on the set of a historic film. The emerald water and mountain scenery make the phrase "sơn thủy hữu tình" (picturesque landscape) more meaningful than ever. Along the riverbank lie villages of ethnic Tay and Nung people. After the rain, bright red forest flowers blaze on the cliffs, and swaying white reeds are reflected on the river, immersing visitors in a world of romance and tranquility. Standing on the watchtower of the Dam Thuy border post, the Quay Son River appears like a beautiful stroke of nature's brush on the landscape’s canvas, turning every place it flows through into a "fairyland".
The river's silt-laden waters weave a tapestry of transformation along its banks. In some places, the emerald green water is calm and contemplative as it winds around towering cliffs. In others, it is gentle and soft under lush green bamboo groves. In some stretches, the river flows like a soft veil through vast golden rice fields.
For those who prefer tranquility, visit the Quay Son River at dusk. As the sun sets, the forest trees silently reflect on the water. The peaceful yet lively scene is accentuated by a few rafts with locals casting nets to catch fish. Near small waterfalls, visitors can see wooden rice pounders powered by the running water or water wheels rhythmically turning over time.
Every Vietnamese person’s heart fills with the patriotic emotions of the borderlands and the nation’s frontier when standing before Ban Gioc Waterfall – a masterpiece of the Quay Son River. The water suddenly cascades from over 30 meters, forming two waterfalls amidst the majestic mountains. Many international organizations consider Ban Gioc one of the world's most beautiful waterfalls. The water does not fall directly but splits into multiple tiers, creating white ribbons intertwined with the colors of forest leaves and flowers. Near Ban Gioc Waterfall lies Nguom Ngao Cave – a natural maze with magnificent stalactites and captivating stories of the past.
Nguồn: Heritage - Inflight Magazine of Vietnam Airlines
