Dự án bảo tồn, tôn tạo và xây dựng khu di tích Cổ Loa (thuộc huyện Đông Anh, ngoại thành Hà Nội) thành khu du lịch chuyên đề quốc gia, với số vốn dự kiến hơn 300 tỷ đồng, đã được khởi động.

Đây là công trình trọng điểm hướng tới kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội. Khu du lịch chuyên đề này rộng hơn 830ha, gồm 17 thôn thuộc các xã Uy Nỗ, Việt Hùng và Dục Tú, trong đó khu vực bảo tồn rộng 483ha. Cổ Loa được chia thành năm khu chính để xây dựng và bảo tồn là khu thành cổ, khu tưởng niệm An Dương Vương, khu vực các di chỉ khảo cổ.

Dự án này gồm nhiều hạng mục như dựng sa bàn tổng thể khu di tích Cổ Loa, dựng tượng đài An Dương Vương và Ngô Quyền, tôn tạo ba vòng thành đất và hào nước, tu bổ mộ Mỵ Châu, giếng Ngọc, đình và chùa Mạch Tràng, tôn tạo xóm Chùa, xóm Chợ theo đúng kiến trúc làng cổ Đồng bằng Bắc Bộ. Bên cạnh đó, dự án cũng phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật của khu di tích, xây dựng trung tâm công cộng xã Cổ Loa, các công viên bên ngoài di tích và phát triển hệ thống cây xanh.

Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Chủ tịch Uỷ Ban Nhân dân huyện Đông Anh cho biết, dự án được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn một, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2010, đối với các vòng thành, nhất là vòng thành Trung và thành Ngoại. Khôi phục từng phần sông Hoàng, Đầm Cả.

Giai đoạn 2 kéo dài đến năm 2020, khôi phục các di tích như cổng thành, điếm canh, đào lại hệ thống hào bao quanh thành, nối với khu du lịch đầm Vân Trì bằng đường thuỷ. Trung tâm Thành Nội có qui mô 5ha, là nơi trưng bày các di chỉ khảo cổ, tổ chức các hoạt động văn hoá, lễ hội,... làm sống lại các phong tục, tập quán của người Việt cổ.

Sau khi hoàn thành việc tôn tạo, Cổ Loa sẽ là điểm hẹn hấp dẫn du khách. Dự tính đến năm 2010, sẽ có khoảng 2,3 triệu khách du lịch đến Cổ Loa, trong đó có hơn 21% khách du lịch quốc tế.

Theo lịch sử Việt Nam, Cổ Loa, cố đô của nước Âu Lạc (Việt Nam cách đây hơn 2000 năm trước) gắn liền với chuyện An Dương Vương xây thành và chuyện nỏ thần hay tình sử Mỵ Châu-Trọng Thủy. Trải qua thăng trầm của lịch sử và thời gian, ở đây vẫn còn dấu tích của ba vòng thành. Vòng thành trong, hình chữ nhật, có chu vi 1.650m, tương truyền là nơi vua ở, nên còn gọi là thành Nội. Bao ngoài thành nội là thành Trung, có chu vi 6.500m. Vòng ngoài có chu vi 8.000m.

Tương truyền rằng thành đắp đến đâu, xây luỹ đến đó, cả ba vòng thành đều được bao quanh bằng những con hào. Phía đông thành Trung là Đầm Cả, có năm con ngòi đưa nước vào thành Trung và thành Nội, tạo vòng khép kín, rất thuận lợi cho việc lập căn cứ bộ binh, thuỷ binh linh hoạt. Thân thành ngày nay có chiều cao trung bình 4-5m, có chỗ còn cao tới 12m, chân thành rộng hai, ba chục mét. Vào thời đó, vũ khí chỉ là gươm, giáo và cung tên, quy mô thành Cổ Loa tỏ ra rất kiên cố.