Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, món nem nắm Giao Thủy được lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác và đã trở thành "thương hiệu", được coi là món ăn đặc sản của người dân Giao Thủy nói riêng và người dân Nam Định nói chung.
Ngày nay, nem nắm Giao Thủy là món ăn rất được ưa chuộng trong các bữa tiệc liên hoan, hội hè, đình đám... Món ăn dân dã, mộc mạc ấy đã vượt qua "cổng làng" để đến với khắp mọi miền của đất nước và cả nước ngoài với những cách thức chế biến khác nhau. Tuy nhiên, chỉ khi nào du khách có dịp về thăm mảnh đất Giao Thủy, được thưởng thức món nem nắm do chính người dân nơi đây chế biến bằng bí quyết cổ truyền thì mới có thể cảm nhận hết được hương vị đậm đà đặc trưng của nó.
Nem nắm Giao Thủy, được làm từ bì và thịt lợn. Bì lợn làm nem được lựa chọn kỹ càng từ da của những con lợn khỏe mạnh, không quá già hoặc quá non. Sau khi loại bỏ lông và phần mỡ dính dưới da, bì lợn được đem luộc chín tới (nước sôi khoảng 3- 5 phút) để bì vừa dai lại vừa mềm, nếu luộc kỹ bì sẽ bị keo dính ăn không ngon. Bì phải thái mỏng bằng tay, tuyệt đối không dùng bằng máy thái.
Thịt lợn làm nem được lựa từ thịt nạc ở 2 quả mông của con lợn. Thịt được đem luộc chín tái lòng đào, thái mỏng để khi chế biến nem có vị ngọt và bùi và dùng sống dao dần kỹ.
Để thưởng thức hết vị thơm ngon của nem nắm Giao Thủy, phải được “đẩy đưa” bởi nước mắm ngon, pha thêm vị chua, cay, ngọt của ớt, giấm, đường. Khi thưởng thức, chỉ cần gắp từng miếng nem rồi cuốn với lá sung, lá đinh lăng thành miếng dài, nên chọn những lá sung tật có những nốt sần trên lá dùng để cuốn nem thì ăn mới bùi. Lá đinh lăng thì phải chọn lá vừa già tới thì mới cảm nhận được hết vị đăng đắng. Khi nhai miếng nem ta cảm thấy cái mềm mềm, bùi bùi, ngầy ngậy của thịt, thấy chất dai, giòn sừn sựt của bì lợn và thoang thoảng hương thơm đồng nội của thính cùng vị cay nồng của tỏi... Tất cả hương vị tinh túy của một vùng quê biển hòa quyện vào nhau,̉ chắp cánh cho vị giác của người thưởng thức được thăng hoa.
Mùi thơm, vị bùi của món nem nắm phần nhiều là nhờ thính gạo tạo nên. Người Giao Thủy đã dùng thứ gạo tám thơm ngon nhất vùng sao vàng trên bếp củi nhỏ lửa sau đó nghiền nhỏ ra để làm thính, do đó tạo nên hương vị đặc trưng khác biệt so với thính gạo các vùng khác.
Cái khéo léo tài tình khi chế biến món nem nắm là gia vị khi pha chế, trộn nem phải cho đều tay và bóp thuần thục để nem được nhuyễn đều và làm chín thịt lòng đào. Nước mắm chấm nem phải tổng hợp đủ vị cay, chua, mặn, ngọt.
Nem Giao Thủy còn có một "người tình" đi kèm không thể tách rời đó là rượu Bỉnh Ri- loại rượu quê ngon thượng hạng do người dân làng Giao Thịnh- Giao Thủy- Nam Định chưng cất từ gạo nếp cái hoa vàng, loại gạo nếp ngon nổi tiếng của đồng bằng sông Hồng.
Đối với cánh mày râu, trong bữa tiệc nhậu với bạn bè, người thân, cùng nhau nhâm nhi ly rượu Bỉnh Ri và thưởng thức đặc sản nem nắm Giao Thủy thì có thể say quên cả trời đất.
Nếu một lần đặt chân đến mảnh đất Giao Thủy giàu truyền thống, thì bạn hãy nhớ đừng quên đến món nem Giao Thủy – đặc sản thấm đượm, chất chứa tình người của những con người nơi đây nhé!./.
