Ở Phú Yên, hầu như vùng nào cũng có lò làm bánh tráng, bởi cái văn hóa cuốn đã trở thành một nét không thể tách rời trong chuyện ăn uống, nhất là khi có tiệc tùng, giỗ chạp, tết nhất.


Hầu như ở đây, món ăn nào cũng có bánh tráng, không dùng bánh tráng để cuốn thì cũng lắm món phải ăn kèm miếng bánh tráng nướng, không ăn để no thì cũng phải là món mở màn một bữa cỗ (trong khi chờ dọn thức ăn chính), có khi bánh tráng lại thành trọng tâm như là món bánh ướt, hay buồn tình nướng cái bánh tráng chấm với mắm nêm cũng phần nào thấy… đời đáng sống.

Và khi hỏi: “Vậy bánh tráng ở đâu ngon nhất Phú Yên?” thì có lẽ hầu như người dân xứ Nẫu đều đồng loạt: Hòa Đa! Đây là vùng quê thuộc xã An Mỹ (huyện Tuy An) nằm cạnh quốc lộ 1A, cách TP Tuy Hòa 15 km về phía bắc. Làng nghề bánh tráng Hòa Đa hiện có trên 200 hộ đang làm nghề thường xuyên, mỗi mùa Tết đến có thể tăng đến hơn 300 hộ.

Nghề tráng bánh ở Hòa Đa, sở dĩ bánh tráng ở đây được chuộng hàng đầu bởi chiếc bánh mịn đều, dẻo thơm, không có vị chua và ít bị dính khi nhúng nước dùng để cuốn thức ăn. Bên cạnh đó, độ dẻo của bánh tráng Hòa Đa còn quyết định chủ yếu ở khâu chọn và ngâm gạo, chứ không phải pha thêm bột sắn như bánh tráng một số vùng khác. Chủ công ở làng nghề bánh tráng này là phụ nữ, còn đàn ông chỉ làm công việc phụ như đan vỉ, phơi bánh, gỡ bánh.

Bánh tráng Hòa Đa hiện là một trong những đặc sản hàng đầu của đất Phú Yên có mặt nhiều nơi trong và ngoài tỉnh, đến tận Sài Gòn, Hà Nội và theo chân Việt kiều đến nhiều nước trên thế giới. Thế mới biết, miếng ngon thì không sợ thiếu tấm lòng đồng điệu. Chiếc bánh tráng đơn sơ của một vùng quê kiểng đã lên máy bay cùng với bao của ngon vật lạ, từ mâm cơm nhà nghèo đến bàn tiệc sang trọng của tao nhân mặc khách. Chiếc bánh tráng thơm mùi gạo và nắng của khí chất đồng quê, có thể ăn với vài trăm món, riêng có khoảng vài chục món mà không có bánh tráng thì kể như… chưa đúng phép.

Bánh tráng nhúng mà cuốn với thịt luộc nóng hổi hay nem chả kèm rau sống đúng bài, vài lát bánh nướng nữa thì càng hay; nếu quý vị nào không thích thịt thì có thể cuốn với cá hấp, tôm chiên, mực luộc hay tất tần tật thứ gì… cuốn được; còn nước chấm với bánh tráng cuốn thì mắm nhĩ, mắm nêm, mắm thu, mắm mực, mắm ruốc và kể cả mắm… chuột, nếu chế biến khéo, đầy đủ gia vị. Còn bánh tráng nướng thì ăn với các món gỏi, xào, nộm thì chỉ có… tuyệt cú mèo!

Ngay ở ngã ba Quốc lộ 1A rẽ xuống làng nghề bánh tráng này, có một cái quán bề thế cũng tên Hòa Đa với các món chính là bánh tráng-cháo lòng “chuẩn mực”. Quán này, mấy chục năm rồi, đã được thực khách gần xa vô cùng tín nhiệm, các loại xe trên đường thiên lý Bắc-Nam luôn ghé đậu chật kín trên một bãi rộng trước quán... Bí quyết hút khách của quán là chọn lọc chặt chẽ nguyên liệu đầu (thịt, lòng heo, bánh tráng, rau sống, nước mắm nhỉ An Hoà nguyên chất,...); nấu, hấp nóng, khách gọi đến đâu, làm đến đó,... Giá cả có thể nhỉnh hơn nơi khác vì chất lượng, hương vị món ăn luôn “quán triệt” để giữ thương hiệu...

Riêng về bánh tráng-cháo lòng Phú Yên, ở phía nam thành phố Tuy Hoà còn có quán Bà Năm Phú Thọ (trên đường Nguyễn Văn Linh, phường Phú Lâm, Tuy Hoà) cũng được thực khách sành điệu đánh giá rất cao về độ thơm ngon, ngọt mềm, của lòng-thịt-cháo quyện hoà với những chiếc bánh tráng đặc biệt của hương lúa đồng bằng Tuy Hoà...   

Bánh tráng-cháo lòng, chắc chắn sẽ trở thành một ấn tượng khó quên khi người Phú Yên giới thiệu đến khách du trong Năm du lịch Duyên hải Nam Trung Bộ-Phú Yên 2011 và Kỷ niệm 400 năm Phú Yên (1611-2011).