Khi nhắc đến Hà Lan, ở Việt Nam có lẽ hình tượng được nghĩ đến nhiều nhất là hình ảnh 1 cô gái xách 2 xô sữa hoặc cùng lắm là đội bóng 'cơn lốc màu da cam'. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều điều ở Hà Lan mà chắc chắn chúng ta sẽ rất lạ lẫm.

- Hà Lan là nước đầu tiên trên thế giới làm cách mạng tư sản. Họ trải qua 80 năm vật vã để lật đổ ách thống trị Tây Ban Nha và xây dựng nhà nước tư sản dựa trên những trung tâm công nghiệp và thương mại như Utrecht, Rotterdam và Amsterdam.

- Hà Lan là đế quốc châu Âu đầu tiên tấn công xâm lược Việt Nam. Tuy nhiên hạm đội của họ đã bị chúa Nguyễn Phúc Lan đánh bại tại  cảng Eo năm 1644. Ở các nước khác như Indonesia Hà Lan, với đại diện là 'công ty Đông Ấn Hà Lan' đã thành công hơn nhiều.

- Muốn làm giàu? Ăn cướp của ăn cướp. Một trong những nguồn thu chính giúp Hà Lan làm cách mạng công nghiệp từ rất sớm chính là ăn cướp. Hà Lan có lẽ là đế quốc duy nhất xây dựng riêng 1 hạm đội cướp biển cấp nhà nước. Dẫn đầu hạm đội cướp biển của Hà Lan là đô đốc Piet Hein chuyên nhắm tới các con tàu Tây Ban Nha thuộc Hạm đội vàng chở vàng bạc ăn cướp được của người bản địa tới châu Âu. Những trận thành công nhất như trận phục kích tại vịnh Matanzas, Cuba, chỉ trong 1 trận đánh ngắn ngủi Piet Hein đã cướp được lượng hàng hóa trị giá tới 11,5 triệu đồng gulden, tương đương khoảng 700 triệu đô la/ 20 nghìn tỷ VNĐ hiện nay. Lúc mạnh nhất, Piet Hein từng có trong tay 31 tàu chiến thuộc loại hiện đại nhất thế kỷ 17, trang bị 50 khẩu pháo mỗi tàu và 4000 quân lính, thủy thủ rong ruổi khắp Đại Tây Dương để săn tàu Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

-  Hà Lan là nước có ảnh hưởng rất lớn đến cải cách & cách mạng tư sản ở Nga. Sa hoàng vĩ đại nhất của Nga là Piotr Đại đế (Piotr 1) đã bỏ ra 1 năm rưỡi sang Hà Lan học nghề để chấn hưng nước Nga. Năm 1697, Sa hoàng cải trang thành 1 nhân viên ngoại giao bình thường, dùng tên giả để sang học các kỹ thuật khai thác gỗ, đóng tàu tại Zandaam, sau đó thực tập tại 1 xưởng đóng tàu của công ty Đông Ấn Hà Lan tại Amsterdam. Tại Amsterdam, Sa hoàng đã học được thêm rất nhiều kỹ thuật nữa như xây dựng âu thuyền, pháo đài, kỹ thuật hàng hải.

Những điều này được áp dụng ngay để xây dựng thủ đô St.Petersburg khi Sa hoàng trở về Nga. Chính vì vậy, nếu bạn học cả tiếng Nga và tiếng Hà Lan thì sẽ thấy rất nhiều từ vựng dùng chung, ví dụ như Apelsin (quả cam - dịch wbw ra là 'táo Trung Quốc'), perzik - quả đào, stuk (cái, thứ), sluis (khóa âu thuyền), kraan (vòi nước), stul (cái ghế nhỏ), .. vì đây là những thứ Sa hoàng mang từ Hà Lan về và không có từ tiếng Nga sẵn cho chúng. Năm 1717 Sa hoàng tới Flanders (lúc này vẫn là lãnh thổ của Hà Lan) và ở lại Antwerpen 1 thời gian, ngày nay vẫn còn tượng ông ở đây.

Ảnh minh họa: Amsterdam... Nguồn st