Thật thú vị khi có dịp chạy xe hơi trên những con đường cao tốc của bang California, Mỹ. Từ Little Sài Gòn, bạn mua vé xe đò Hoàng - một trong hai hãng xe đò lớn nhất của người Việt có uy tín chạy từ Nam đến Bắc Cali.


Bỏ ra 35 USD, bạn sẽ được một chỗ ngồi vô cùng êm ái, một ổ bánh mì cỡ lớn và một chai nước suối mát lạnh. Bạn sẽ có dịp chiêm ngưỡng quang cảnh của vùng Bắc Cali tuyệt đẹp, dù cho bang này có khí hậu bán sa mạc, rất hiếm mưa. Trên đường đi, bạn sẽ thấy những đồi cỏ bạt ngàn, những hồ nước rộng lớn, rừng cây và những trang trại xanh tốt, khác hẳn với quang cảnh phía Nam Cali.

Thung lũng hoa vàng

Càng gần đến San Jose, hai bên đường là những cánh đồng thẳng tắp trồng các loại rau củ, những mái nhà phía xa và những người nông dân đang thu hoạch không khác là bao so với khung cảnh vùng Đà Lạt, Đơn Dương...
Mùa này, ở San Jose hoa đã vàng khắp nơi, trên đồi, dưới dốc, bên vệ đường… Những cánh hoa li ti như hoa cải vàng, vàng rực khắp đồi núi. Chính vì vậy mà người ta gọi San Jose là thung lũng hoa vàng…. Người Việt ở Hoa Kỳ tập trung nhiều nhất ở California, với khoảng hơn 700.000 người. Trong bang California này, người ta phân biệt rõ ràng miền Bắc và Nam: phía Nam có Santa Ana và San Diego, còn phía Bắc là San Jose và San Francisco. San Jose là một trong ba nơi mà người Việt định cư đông nhất, chỉ sau Little Sài Gòn ở quận Cam và Houston ở Texas.

Được thành lập vào năm 1777, San Jose chịu ảnh hưởng nhiều của nền văn hóa Tây Ban Nha, bởi khi ấy nơi đây là những trang trại phục vụ hậu cần cho người Tây Ban Nha đi tìm thuộc địa. San Jose thuở ban đầu chỉ là một trung tâm nông nghiệp, có lẽ do đất đai ở đây rất màu mỡ.

Sau này, với sự tiến bộ vũ bão của khoa học kỹ thuật, San Jose dần vươn mình và đặc biệt đến thập niên 1970, nơi đây có một địa danh mới là Silicon Valley, do một nhà báo của tờ Eletronic New tên là Don Hoefler đặt cho. Silicon Valley là thung lũng điện tử đáng tự hào của nước Mỹ và đã nổi tiếng khắp thế giới… Với diện tích 461 km2, dân số hơn một triệu người, San Jose luôn được bầu chọn là thành phố an toàn nhất của nước Mỹ, trong đó cộng đồng người Việt chiếm khoảng 10% dân số (ước chừng hơn 100.000 người).

Thung lũng điện tử
Nhờ sự phát triển của kỹ nghệ điện tử, Silicon Valley đã thu hút một lượng lớn chất xám và tay nghề kỹ thuật cao đến đây làm việc. Những công ty như Intel, Apple và Microsoft đều đặt trụ sở ở đây. Không những vậy, Sun Micro System, Oracle, Hewlett - Packard và rất nhiều đại gia về phần mềm khác như Yahoo và Google đều đã có mặt ở nơi này. Vào những năm cuối của thập niên trước, doanh thu hàng năm của Silicon Valey đã lên tới 200 tỉ USD nhờ hoạt động tích cực của khoảng 1.000 công ty.

California là một bang thường xuyên có động đất nên ở đây không có nhiều tòa nhà chọc trời, nhưng khi chạy trên đường cao tốc 101 North, từ xa đã có thể thấy những cao ốc có kiến trúc đặc biệt và sáng đèn suốt ngày đêm. Lý do là ở Silicon Valley không có quy định giờ giấc làm việc, mà người ta chỉ tính hiệu quả công việc. Tại đây có Viện bảo tàng Sáng tạo Kỹ thuật rất nổi tiếng, nơi trưng bày các sáng chế về công nghệ điện tử từ trước đến nay.

Khi đến San Jose, du khách không thể bỏ qua Khu vườn Nhật (Japanese Garden). Cộng đồng người Nhật ở đây đã tạo ra một khu vườn tuyệt đẹp. Dưới những bóng cây tùng cổ thụ, những suối nước ngoằn ngoèo róc rách với từng đàn cá vàng bơi lững lờ, những chiếc cầu Nhật và đặc biệt là những chiếc đèn đá và thảm cỏ xanh có mái ngói kiểu Nhật, khu trà đạo… làm cho khu vườn này thật kỳ ảo khi đêm về. Đây cũng là nơi người Việt hay lui tới những ngày cuối tuần để vui chơi, cắm trại.

Stanford - đại học danh tiếng
Nếu đã có dịp đến San Jose, bạn hãy ghé thăm Trường đại học Stanford, tọa lạc ở thành phố Paolo Alto, cách trung tâm San Jose chưa đầy nửa giờ xe. Đây là nơi tập trung những khu biệt thự của các tỉ phú, các nhà khoa học… Đại học Stanford do phu nhân của tỉ phú xe lửa Leland Stanford sáng lập, được xem là trường đại học cổ xưa của nước Mỹ. Nữ ngoại trưởng Hoa Kỳ, tiến sĩ Condoleezza Rice từng là giáo sư của trường và từ năm 1993 đến 1999 giữ chức vụ hiệu trưởng.

Cùng với Harvard và Yale, Stanford thuộc số những trường đại học nổi tiếng nhất của đất nước này vì đã từng đào tạo ra nhiều nhân vật kiệt xuất, trong đó có nhiều nhà khoa học đã đoạt giải Nobel. Đây cũng là ngôi trường cho “ra lò” nhiều tỉ phú tương lai nhất của nước Mỹ (30 người). Hai đồng sáng lập của Google cũng từng là sinh viên ngôi trường này.

Stanford còn tự hào là ngôi trường có diện tích lớn thứ hai trên thế giới (8.180 mẫu). Nếu đi xuyên qua những khu rừng, du khách sẽ được thấy những khu campus tuyệt đẹp. Ngôi trường cổ kính với mái ngói và kiến trúc đá rất đẹp, đặc biệt trong khuôn viên có ngọn tháp đá Hoover Tower cao 285m, một quảng trường xây theo kiểu La Mã, một ngôi thánh đường nhỏ mà các cô dâu chú rể người Việt ở San Jose thường đến chụp ảnh cưới kỷ niệm. Hoover Tower cũng là tòa nhà lưu giữ những văn kiện liên quan đến chiến tranh của nước Mỹ…
Người Việt ở San Jose theo thống kê năm 2000 có 82.000 người, còn bây giờ đã trên 100.000. Đi trên đường Story và đường Tully, có vô số những biển hiệu bán hàng của người Việt, từ dịch vụ bất động sản đến văn phòng luật sư, các tiệm ăn, nhà hàng mọc lên san sát, giống như khu Little Sài Gòn ở Santa Ana hoặc khu Grand Century Mall chuyên bán các đồ lưu niệm, các cửa hàng băng đĩa, vàng bạc… Phần lớn cửa hàng ở đây đều ăn nên làm ra.

Ngược lại với khu Century Mall, khu thương xá Lion lại có những văn phòng dịch vụ du lịch, tiệm bánh mì nóng, hủ tiếu, phở, bánh cuốn, bún bò…, thường được người Việt lớn tuổi đến ăn sáng, uống cà phê, đọc báo đến trưa hoặc chiều mới về. San Jose còn có khu chợ trời lớn nhất nước Mỹ, trên đường Berryessa, cũng là nơi cộng đồng người Việt hay gặp gỡ trong những ngày cuối tuần. Ở đây không thiếu thứ gì, từ chiếc bàn chải đánh răng với giá rẻ hơn trong các chợ Mỹ, đến những chiếc môtơ công suất lớn hay những chiếc du thuyền nhỏ thả trên mặt vịnh.
Nhờ khí hậu khá lý tưởng, dễ kiếm việc làm, San Jose thu hút được rất nhiều người Việt từ các bang khác đến đây làm ăn. Ở các bang khác, một người lao động chân tay chỉ kiếm được 8 USD/giờ, nhưng ở đây có thể được trả đến 13 USD. Chỉ có một cái khó là giá thuê nhà vô cùng cao, cao nhất nước Mỹ.

Dù thời điểm này giá nhà đã bị rớt xuống nhưng muốn mua một căn nhà bình thường cũng phải bỏ khoảng gần nửa triệu USD, trong khi số tiền đó ở Texas có thể mua được hai căn như vậy. Những năm gần đây, ngành điện tử đang đi xuống nên nhiều người Việt bắt đầu “move”, tức là chạy đến bang khác, làm ăn.
Cái “xem được” ở San Jose không ít, ví dụ Bảo tàng Trẻ em (Children Discovery Museum), Bảo tàng Lịch sử (nơi trưng bày các xác ướp Ai Cập), công viên Alum Rock Park, hồ Cunningham, vườn Nhật…

Chúng tôi rời San Jose trong một ngày lạnh. Sương sớm vẫn còn lãng đãng phủ khắp thung lũng. Những ngôi nhà trên ngọn đồi cao như những vì sao lung linh trên nền trời xanh nhạt. Tạm biệt San Jose với sắc hoa vàng rực rỡ…

Phạm Thu (Theo Tuổi Trẻ)