1 - Một số nét về du lịch Theo Tổ chức Du lịch thế giới, du lịch đang ngày càng trở thành một trong những công cụ có hiệu quả nhất trong cuộc đấu tranh chống nghèo đói trên thế giới, do tiềm năng tạo ra nhiều việc làm mới và nhiều việc làm nhất trên thế giới (với 207 triệu việc làm trực tiếp hoặc gián tiếp; 75% hành khách của ngành hàng không quốc tế là du khách); du lịch toàn cầu mỗi năm thu nhập hơn 514 tỷ USD; tại 83% nước trên thế giới, du lịch là 1 trong 5 nguồn thu ngoại tệ lớn nhất, riêng tại các nước vùng Caribe, 50% GDP là từ du lịch.

2 - Có đi du lịch Thái Lan thì mới hiểu là...

“Người ta có thể biến không thành có, biến có thành không” và du lịch Thái Lan là một minh chứng của những người biến không thành có.

Thái Lan lại tiếp tục thuyết phục thế giới trong lĩnh vực du lịch khi được nhận giải “The world’s best tourist country 2006” (Quốc gia du lịch tốt nhất thế giới năm 2006) do Tạp chí The Travel News Na Uy trao tặng. Giải thưởng này được tổ chức liên tục 11 năm qua, do 300 thành viên ngành công nghiệp du lịch Na Uy bầu chọn. Ngoài ra, Tạp chí The Luxury Travel (úc) cũng đã công bố “Danh sách vàng năm 2006” cho các giải thưởng trong ngành du lịch và Thái Lan cũng giành được nhiều giải cao: được xếp thứ 8 và là quốc gia duy nhất của châu á nằm trong danh sách 10 nước đoạt giải “Quốc gia tốt nhất”; Bangkok được xếp thứ 8 trong số các thành phố giành giải “Thành phố tốt nhất”; 8 khu nghỉ mát của Thái Lan lọt vào danh sách top 30 “Khu nghỉ mát tốt nhất”...

Tạp chí Travel and Leisure (Mỹ) đã bình chọn 10 thành phố du lịch tốt nhất châu á. Trong đó, 2 thành phố đầu tiên thuộc về Thái Lan (xếp thứ nhất là thủ đô Bangkok và thứ 2 là TP Chiang Mai); Thành phố Kathmandu của Nepal (xếp thứ 3)... Hồng Công (5) và Bắc Kinh (...

Thực tế cho thấy, Thái Lan có 3 tuyến du lịch nổi tiếng là: Bangkok – Pattaya; Bangkok -  Phuket; Bangkok – Chiang Mai.

2.1 -  Những điều mắt thấy...

Là người không thích đi du lịch các nước không có những kỳ quan thiên nhiên như A Lư Cổ Động, Công viên Thạch Lâm..., danh lam thắng cảnh nổi tiếng thế giới như Vạn Lý Trường Thành... ở Trung Quốc, nhưng vì nhiều lý do nên Tôi cũng đành “nhắm mắt, đưa chân” đến đất nước chùa Vàng của các cô gái Thái dịu dàng và xinh đẹp.

Rút kinh nghiệm của lần du lịch năm 2005 (Tour Nam Ninh- Quảng Châu – Thâm Quyến), vì không biết các công ty du lịch Việt Nam quen cách làm ăn thiếu bài bản (nhằm có giá rẻ để thu hút khách hàng, họ đã cắt bớt ngày của Tour), nên chúng tôi (các thượng đế, trong đó có cả những cụ già trên 70 tuổi) đã lâm vào tình cảnh khốn khổ: “vừa xem, vừa chạy” cho kịp giờ của Tour, đấy là cắt bớt nhiều nơi tham quan, nếu theo đúng chương trình thì không có thời gian để nghỉ lấy sức; hay chờ đợi ngột ngạt, chen lấn ở nhà ga xe lửa và rồi chỉ có 5 phút từ lúc mở cửa để chạy lên, chạy xuống, ngó trước, ngó sau để theo chân hướng dẫn viên... mệt đến muốn chết mới lên được tầu chợ của Trung Quốc; đến TP Thâm Quyến nhiều người không bước nổi xuống hè phố đi bộ mấy bước để kỷ niệm đã đến đây (vì về đến khách sạn đã quá khuya và quá mệt mỏi). Do vậy, năm 2006, cơ quan đã lựa chọn kỹ tour và hãng. Chúng tôi đã chọn Tour Hà Nội – Băngkok – Pattaya – Bangkok – Hà Nội để đi du lịch tìm hiều về đất nước nổi tiếng biết làm du lịch, đất nước của chùa chiền và những nụ cười thân thiện... Để mọi người có thời gian mua hàng và nghỉ ngơi, chúng tôi đã tăng thêm 1 ngày so với Tour bình thường là 6 ngày (Tour không bình thường chỉ có 5 ngày) với giá trọn gói là 4,4 triệu VNĐ.

Nếu đi Tour Bangkok - Pattaya thì mọi người đều đến và thưởng thức các điểm tham quan giống nhau như: Tiger Zoo với các trò biểu diễn của các chú cá sấu, heo làm toán, heo chạy đua; đáp canô cao tốc thăm đảo San hô và tắm biển ở các bãi biển đẹp, tham gia các trò chơi giải trí trên bãi biển như: tham dự trò chơi dù bay, đua môtô nước, lướt sóng, lặn biển giữa rừng san hô dày đặc; Vườn nhiệt đới Noong Nooch. Mọi người được thưởng thức các trò biểu diễn đặc sắc của voi, xem biểu diễn nghệ thuật truyền thống của Thái Lan, thăm vườn Hoa Lan xuất khẩu. ấn tượng nhất là buổi trình diễn Alcaza Show (Show Pêđê. ShowBoy) nổi tiếng do các hoa hậu, ngôi sao Pêđê biểu diễn và Tiffany Show (ShowGirl); Marine Park - nơi tập trung các loại thú quý hiếm trên thế giới, xem các chương trình biểu diễn đặc biệt của các loài thú, thăm trại rắn. Du khách sẽ thấy thú vị với Vườn thú lộ thiên Safariworld, xem biểu diễn cá heo, điệp viên 007, màn trình diễn của các chàng cao bồi Tây Âu; Cung điện Hoàng Gia, chùa Phật Ngọc, chùa Vàng với tượng Phật nằm. Trên hành trình, du khách còn được nhiều cơ hội tự dâng hiến những đồng tiền tiết kiệm khi đến thăm các trung tâm mua bán đá quý hay mua sắm tại các siêu thị: BigC, Lotus, Sogo Market, Tokyu và chợ bán buôn quần áo Pratunam... Hay tự do dạo chơi chợ đêm PatPong, xem Showgirl hoặc thưởng thức các loại hoa quả tươi ngon của Thái Lan.

Pattaya là một trong những địa danh nổi tiếng của Thái Lan. Hàng năm, khoảng 2/3 các tour đến Thái Lan thế nào cũng vòng qua đây một hai ngày cho bà con dạo chơi và trong đó có thể xem Alcaza show hoặc Tiffany Show biểu diễn. Rất tiếc, đoàn chúng tôi không được xem Show pêdê biểu diễn nên đành về Bangkok,  nhưng ở Bangkok Show pêđê không hoành tráng, không hiện đại, pêđê không trẻ đẹp và biểu diễn không hay như Pattaya.

2.2- Những điều nghe thấy

Thái Lan còn có tuyến du lịch nổi tiếng thế giới là BăngKok – Phu Ket. Đảo Phú Két được mệnh danh là hòn đảo của thiên thần! Đây là nơi nghỉ ngơi lý tưởng cho du khách sau những ngày làm việc căng thẳng và mệt mỏi. Là một hòn đảo có bờ biển dài, mội trường trong sạch, nước trong xanh và dải cát trắng mịn, du khách có thể thả mình cả ngày trong làn nước mà không thấy sự chán. Hòn đảo này mang riêng trong mình một dáng vóc của sự sang trọng, quyến rũ không bao giờ ngừng....

Thái Lan từ lâu đã được mệnh danh là xứ sở của những nụ cười thân thiện và để lại trong lòng du khách những kỷ niệm khó phai. Ai đã có dịp qua đây chỉ mong có điều kiện để quay lai. Bạn cũng có điều kiện hãy khám phá vùng đất phía Bắc Thái Lan với khí hậu ôn hòa quanh năm. Tìm hiểu về đời sống những người dân tộc thiểu số đầy nhiệt tình và thân thiện. Muốn vậy hãy tham gia tuyến du lịch nổi tiềng Thái Lan là BăngKok – Chiang Mai. Đây cũng là 2 thành phố được một tạp chí Mỹ xếp thứ nhất và nhì về thu hút khách du lịch của châu á.

3 – Thấy người mà ngẫm đến ta

3.1 – Một vài ấn tượng.

Có lẽ ấn tượng nhất qua chuyến đi du lịch Thái Lan là người Thái đã biến những vùng đất tương tự như miền Tây của VN thành những khu du lịch nổi tiếng thế giới. Người Thái đã cho chúng ta thấy thế nào là “biến không thành có”. Còn chúng ta tự hào về “rừng vàng, biển bạc” thiên nhiên ưu đãi với nhiều kỳ quan được thế giới công nhận, nhưng chúng chưa được khai thác một cách hiệu quả như Thái Lan.

Thật khó tưởng tượng nổi  tại sao ngành Du lịch là ngành “Công nghiệp không khói” nếu chưa đi du lịch Thái Lan. Chỉ nói về nhà ăn của một điểm du lịch cũng không thể nói hết được và không biết đến bao giờ Việt Nam mới làm được như vậy. Đơn cử như, điểm nào cũng có nhà ăn sạch sẽ, đẹp mắt phục vụ các đoàn khách tham quan liên tục, cả ngàn người ăn một lúc vẫn không hết chỗ, ai vào ăn cũng có cảm giác là người ta chỉ có chờ mình đến để phục vụ.

Một ấn tượng nữa là ô tô chở khách du lịch, dù là khách trong nước hay nước ngoài đều dùng cùng một loại cùng một hãng VOLVO (Thụy Điển) chế tạo,

Nhiều người đến Pattaya chỉ thấy sự cuốn hút đến kinh ngạc, nhưng không thể hiểu trước năm 1975 hình hài của Pattaya như thế nào?

Pattaya trước đây chỉ là một làng chài nhỏ và sau đó là căn cứ quân sự của Mỹ. Sau những năm 1968 thì nó trở nên trung tâm dịch vụ giải trí. Dân số khoảng 200 nghìn người nhưng có tới khoảng 80 nghìn khách du lịch. Mỗi năm, Pattaya đón khoảng 11 triệu khách du lịch, quả là con số đáng nể (Chúng ta đang phấn đấu năm 2007, đạt 4,5 triệu du khách nước ngoài đến Việt Nam).

3.2 – Nghĩ về du lịch VN.

Mục tiêu ngành Du lịch nước ta đặt ra trong năm 2007, là thu hút được 4,2 triệu lượt khách quốc tế, tốc độ tăng trưởng 16%, thu nhập từ du lịch đạt 2,5 tỷ USD.

Có một tờ báo điện tử đã mở một diễn đàn về “Du lịch Việt Nam mãi mãi chỉ là tiềm năng?”. Và những người trong và ngoài nước đã nói gì về ngành Du lịch VN?

Ông John Kodsowski, Giám đốc điều hành Hiệp hội Du lịch châu á - Thái Bình Dương (PATA) nói: “Du lịch phát triển chững lại, bởi Việt Nam không có hình ảnh thương hiệu rõ ràng. Sản phẩm du lịch, những dịch vụ ăn theo vẫn còn nghèo nàn. Nhiều người nước ngoài đã nói, những điểm du lịch nổi tiếng của Việt Nam không có gì mới. So với các nước trong khu vực, ngành Du lịch Việt Nam chưa có những chiến lược, mục tiêu cụ thể để phát triển toàn Ngành; Trong khi Thái Lan có thể dễ dàng đón những đoàn khách lên đến cả ngàn người, thì với các công ty du lịch Việt Nam đón đoàn khách hơn 300 người là cả một vấn đề, vì khó tìm khách sạn, đặt chỗ trên các chuyến bay nội địa, lực lượng phục vụ... Càng khó hơn, khi những năm gần đây, số phòng nghỉ ở các khách sạn đạt tiêu chuẩn quốc tế gần như không phát triển, trong khi lượng khách quốc tế đến ngày càng tăng. Những dịp như cuối năm, mùa cao điểm, tìm được một lượng phòng lớn ở các khách sạn này không phải là điều dễ dàng, chưa kể giá phòng vào cuối năm cứ nhích dần lên; Nói đến du lịch Việt Nam, thật tình còn nhiều điều để nói. Nói đến du lịch Việt Nam, không chỉ riêng Hà Nội mà tất cả điểm đến ở Việt Nam đều nghèo nàn, về hạ tầng, phương tiện, dịch vụ và các điểm giải trí...

Tất cả những ý kiến trên đều không sai, nhưng chưa đủ. Chưa ai nói được đầy đủ nguyên nhân đã làm cho ngành Du lịch nước ta không phát triển như tiềm năng sẵn có. Tất cả đều đổ cho ngành Du lịch là không công bằng. Thử hỏi, các nước xung quanh Việt Nam đang chi rất nhiều tiền cho ngành Du lịch. Cụ thể, ngân sách để quảng bá du lịch ở Thái Lan là 150 triệu USD/năm, ở Malaysia là 120 triệu USD, ở Indonesia là 100 triệu USD/năm trong khi Tổng cục du lịch Việt Nam (VNAT) chỉ được rót khoảng 2 triệu USD/năm.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Đình Xuân nói - ‘’Bản thân mình là người trong nước đi các nơi mà bị chèo kéo rất là chán! Gần như mình trở thành một miếng mồi...’’. Chỉ tiếc là, ông lại không đề cập đến cuộc sống quá khổ của những con người ở những khu du lịch và bộ máy hành chính không biết điều hành...

Việt Nam chỉ đón được 3 triệu lượt khách du lịch quốc tế/năm, trong khi đó, Thái Lan 13 triệu. Điều đáng buồn là, hầu hết du khách đến Việt Nam đều “một đi không trở lại”, thậm chí họ còn tuyên truyền đừng đi nữa. Đặc biệt tai nạn giao thông ở Việt Nam ngày càng thảm khốc, kinh hoàng như vụ 2 giáo sư khả kính của thế giới và Việt Nam đều bị tai nạn khi đi bộ ở Hà Nội dẫn đến tử vong.

Du lịch Việt Nam đang gặp nhiều trở ngại, các thủ tục xuất nhập cảnh vẫn chưa thuận lợi, thời gian còn dài; hệ thống biển báo trên đường còn bất cập; các trạm dừng chân, các dịch vụ như tiếp nhiên liệu, khu vệ sinh, giải khát trên đường phục vụ các đoàn xe du lịch cũng còn nhiều bất cập; vấn đề quy định tốc độ xe chạy trên đường quá chậm cũng là điều hạn chế, gây ức chế cho du khách; việc xe chở khách không được vào thành phố trong giờ làm việc cũng làm phiền hà cho khách du lịch. Tình trạng một số doanh nghiệp kinh doanh đón khách mà chưa có giấy phép và vấn đề chất lượng sản phẩm du lịch Việt Nam… cùng còn nhiều việc phải bàn.

Có người cho rằng, người Việt có khuynh hướng móc tiền, nhưng không thích cung cấp hay phục vụ, đó là điểm khác biệt với các nước phát triển, họ móc một đồng không đủ phải móc 10 đồng nhưng là móc một cách có khoa học mà khi bị mất tiền rồi người ta vẫn thích.

Thái Lan họ có gì? Trong khi đó, chúng ta có được thiên nhiên ưu đãi đủ mọi thứ, từ tài nguyên đến cảnh đẹp. Vậy mà chúng ta chỉ biết lợi dụng nó cho mục đích trước mắt mà không biết giữ gìn, tu tạo. Hà nội - Điểm đến của Thiên niên kỉ mới  - mà khi đến người ta không biết đến làm gì. Các thắng cảnh thì không được tu tạo thường xuyên, xuống cấp, dịch vụ đắt đỏ, mua hàng thì bị chặt chém đến việc móc túi, ăn xin cũng đủ làm du khách không muốn đến Việt Nam lần thứ 2. Là người Việt Nam chân chính, họ cảm thấy xót xa khi thấy du khách nước ngoài nói, đến Hà Nội chỉ nửa ngày là đủ....Thủ đô Hà Nội mà chỉ cần nửa ngày để thăm thì thật là đáng tiếc.
Nếu cứ như thế này thì du lịch Việt Nam biết đến bao giờ mới trở thành một ngành “công nghiệp không khói”?
Hoàng Văn Dụ
TCCN số tháng 2-3/2007 (trang 67)