Sinh thời, Bác Hồ đã nhiều lần về thăm nhân dân các dân tộc Quảng Ninh. Trong đó, Người đã dành sự quan tâm đặc biệt tới Vịnh Hạ Long - món quà vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng than thân yêu.

Chủ tịch Hồ Chí Minh (áo trắng) và đại diện phía Pháp trong cuộc hội đàm ngày 24-3-1946, trên chiến hạm Emin-Bectanh tại Vịnh Hạ Long.
Có thể nói, lần đầu tiên Bác đặt chân tới Quảng Ninh và Vịnh Hạ Long là để bàn việc dân, việc nước. Đó là ngày 24-3-1946, chiếc thuỷ phi cơ Calalina của Pháp đón Bác từ Gia Lâm, hạ cánh xuống Vịnh Hạ Long. Thuỷ sư đô đốc Đácgiăngliơ và đại diện phía Pháp đã đợi Bác trên chiến hạm Emin Bectanh. Sau loạt súng chào nổ vang, và những nghi lễ ngoại giao, chiếc chiến hạm nổ máy ra khơi. Mục đích của cuộc gặp gỡ này của Bác là nhằm thoả thuận với đại diện Chính phủ Pháp, một số điều khoản trong thực hiện Hiệp định sơ bộ đã ký ngày 6-3-1946. Bác nói với Đácgiăngliơvà phái đoàn Pháp: Sở dĩ có cuộc hội kiến này cũng là vì có ngày 6-3-1946. Về phần Chính phủ Việt Nam, chúng tôi đã thi hành đúng nội dung Hiệp định rồi. Còn về phần nước Pháp, chúng tôi mong ngài cũng nên thành thực để hai nước chúng ta có sự thân thiện. Đácgiăngliơ mời Hồ Chủ tịch duyệt hạm đội. Chiến hạm chạy lần lượt qua những chiếc tàu có nhiều khẩu pháo lớn, sau đó thả neo. Thuỷ thủ Pháp hát vang chào mừng Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Trên đường về, Bác nói với Xalăng: Nếu đô đốc muốn đem tàu bè ra để lung lạc tôi thì ông ấy đã lầm to. Những tàu đó không thể nào đi ngược dòng sông của chúng tôi.
Đất nước bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ nên phải 11 năm sau, ngày 4-10-1957, Bác Hồ mới lại có dịp quay lại thăm Quảng Ninh và Vịnh Hạ Long. Bác nói chuyện với các tầng lớp nhân dân thị xã Hòn Gai tại sân vận động Hòn Gai, cùng đánh cá với bà con ngư dân. Bác đã thăm nhiều cảnh đẹp của Vịnh Hạ Long như: hang Bồ Nâu, Cửa Giữa, tắm biển và tắm nắng ở doi cát thuộc vũng Nam Hoa. Ngày hôm sau, ca nô đưa Bác tới thăm Hòn Đũa, Vũng Đục, đảo Ẵm Em... Tới đảo Rều, Bác xuống bãi cát dưới chân đảo, nghỉ trên một tấm ván đặt qua con suối cạn, dưới giàn cây gai mắt mèo. Ca nô tiếp tục đưa Bác đến vụng Tàu Đắm, cách Hòn Rồng không xa, Bác bảo neo thuyền lại để câu cá, hòa mình vào non nước, mây trời Hạ Long.

Ngày 31-3-1959, sau ngày thăm mỏ Đèo Nai, Bác đã tới thăm bộ đội đảo Hòn Rồng trên Vịnh Hạ Long. Cuốn Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam (NXB Hà Nội, 1985) ghi lại chuyế n thăm này như sau: Tàu tới gần đảo rồi buông neo, Bác nhanh nhẹn xắn quần lội bộ lên. Đến trước hàng quân, Bác nói với bộ đội: Bác và anh Cả (tức đồng chí Nguyễn Lương Bằng) thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ tới thăm các chú. Bộ đội vỗ tay không ngớt. Không chờ chỉ huy báo cáo, Bác hỏi: Các chú thiếu nước và sách báo lắm phải không? Các chiến sĩ lễ phép: Thưa Bác, vâng ạ. Sau đó, Bác đi thăm nơi ăn, ở của bộ đội. Bác hỏi đồng chí anh nuôi: Củi đun các chú lấy ở đâu? Đồng chí anh nuôi trả lời: Thưa Bác, chúng cháu tăng gia ạ. Bác cười: Trời tăng gia chứ, các chú chỉ việc nhặt về đun thôi. Trước khi rời đảo, Bác đã chụp ảnh lưu niệm với bộ đội. Sau đó 1 tuần, đơn vị đã nhận được quà của Bác gửi tặng gồm 1 chiếc đài bán dẫn và mỗi người 1 tấm ảnh chụp chung với Bác. Ngày 1-4-1959, Bác đi thăm bà con ngư dân ở Tuần Châu và Cát Bà. Nói chuyện với nhân dân và cán bộ những nơi này, Bác căn dặn: “Biển bạc của ta do nhân dân ta làm chủ... cán bộ phải lo cho đời sống của dân''. Ngày 1-4-1959, về sau đã được ngành Thuỷ sản chọn làm Ngày Truyền thống nghề cá Việt Nam.

Ngày 9- 5-1961, Bác Hồ tới thăm đảo Cô Tô. Trước đó, Bác nghỉ đêm tại Trà Cổ (Móng Cái), cùng kéo lưới với ngư dân trên bãi biển Trà Cổ. Tại Cô Tô, Bác ân cần hỏi thăm sức khỏe của cụ già, tìm hiểu đời sống nhân dân và các đơn vị vũ trang đóng trên đảo, thăm cánh đồng muối, ruộng khoai. Nói chuyện với nhân dân trên đảo, Bác động viên mọi người cùng nhau đoàn kết, khắc phục khó khăn, thi đua sản xuất, thực hành tiết kiệm.

Ngày 22-1-1962, Bác Hồ trở lại thăm Vùng mỏ và Vịnh Hạ Long, lần này có cả Anh hùng vũ trụ Liên Xô Giecman Ti tốp cùng đi. Tàu tới một hòn đảo, nơi có doi cát trắng hình trăng lưỡi liềm, Bác và cả đoàn dừng lại nghỉ và xuống tắm biển. Bác hỏi một đồng chí lãnh đạo địa phương ngồi cạnh: Đảo này đã có tên chưa? Đồng chí trả lời: Thưa Bác, đảo chưa có tên ạ. Bác bảo: Theo Bác, chú thưa với đồng bào ta đây, từ nay đặt tên đảo ấy là đảo Ti tốp. Ngày nay, hòn đảo Bác đặt tên - đảo Ti tốp là một điểm trong hành trình tham quan Vịnh Hạ Long, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Ngày 13-11- 1962, Bác tới thăm bộ đội cảng Vạn Hoa, trên đảo Cái Bầu. Người thăm hỏi tình hình sức khỏe, công tác, nơi ăn, ở và chụp ảnh lưu niệm với bộ đội. Nới chuyện với bộ đội, Bác kể lại câu chuyện Trần Khánh Dư, danh tướng nhà Trần đã mưu trí đánh tan đoàn thuyền lương của quân Nguyên, chính tại vùng biển này năm 1288. Bác căn dặn cán bộ, chiến sĩ phải biết phát huy truyền thống đánh giặc giữ nước của tổ tiên ta, yêu quý đảo như nhà của mình. Trước đó, Người cũng đã tới thăm đảo Ngọc Vừng, gặp gỡ và trò chuyện với nhân dân, bộ đội đóng quân trên đảo...

Vịnh Hạ Long, niềm tự hào của người dân Quảng Ninh đã ghi đậm hình ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu như thế đó. Làm theo Di chúc của Người: ''Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn'', những năm qua, công tác quản lý, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản Vịnh Hạ Long đạt được nhiều kết quả tích cực. Vịnh Hạ Long ngày càng trở thành điểm đến, hấp dẫn của du khách bốn phương. Nhớ Bác, chúng ta nguyện sẽ làm tốt hơn nữa công tác quản lý, giữ gìn và khai thác các giá trị của Vịnh Hạ Long, tương xứng với những giá trị mà nó mang trong lòng...