NDĐT- Tối 15-10, Bộ Ngoại giao - UBQG UNESCO Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ, Viện Âm nhạc Việt Nam và Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tổ chức buổi "Giới thiệu Hát Xoan với Đoàn Ngoại giao tại Hà Nội".

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ các chương trình giới thiệu Hát Xoan với bạn bè quốc tế, trong khi hồ sơ về hát xoan trình UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại sẽ được xem xét vào tháng 11 tới.

Buổi giới thiệu có sự tham dự của đại diện Uỷ ban quốc gia (UBQG) UNESCO Việt Nam, Ủy ban Nhân Dân tỉnh Phú Thọ, Viện Âm nhạc Việt Nam, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cùng Đại sứ của hơn 30 Đại sứ quán nước ngoài tại Hà Nội.

Lần đầu tiên, các nghệ nhân Xoan Phú Thọ có dịp trình diễn di sản của mình trước các vị đại sứ nước ngoài. Năm điệu hát múa đặc trưng nhất trong lề lối Hát Xoan thờ vua Hùng của các phường Xoan Phú Thọ đã được các nghệ nhân hai thế hệ trình diễn, khiến người xem như được sống trong không khí lễ hội vui tươi của người dân vùng đất Tổ.

Hát Xoan - tức hát về mùa xuân, một loại hình âm nhạc truyền thống dân gian gắn liền với lễ hội của vùng đất trung du Phú Thọ. Có rất nhiều quả cách, làn điệu hát xoan, thoạt nhìn có vẻ rất đơn giản ở động tác múa và lời ca, nhưng theo các nhà nghiên cứu, từ bàn tay múa uốn lượn hình bông hoa khép-nở, nhịp chân đi lại đều ẩn chứa trong đó những triết lý sâu xa và vẻ đẹp thuần khiết, đậm đà của văn hóa Việt.

Theo GS.TSKH Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam, vẻ đẹp và giá trị to lớn của di sản hát Xoan cần phải được quảng bá rộng rãi, ngay cả với người Việt. Kể cả người Việt Nam, nhất là thế hệ trẻ, cũng không biết về di sản độc đáo này.

Những điệu múa hát tiêu biểu lần đầu tiên được chính các nghệ nhân từ Phú Thọ trình diễn trong không gian đậm chất dân gian của Bảo tàng Dân tộc học đã mang lại cho các vị đại sứ và những vị khách nước ngoài những ngạc nhiên khâm phục.

Đại sứ Angieri Chérif Chikhi bày tỏ: “Đây là lần đầu tiên tôi xem Hát Xoan, nghe Hát Xoan. Tôi phải nói với bạn rằng Hát Xoan của các bạn rất hay, thú vị, lãng mạn và vẫn giữ nguyên được bản sắc địa phương. Khi nghe Hát Xoan, tôi cảm thấy được rất nhiều điều “hòa trộn” trong đó. Đó là âm nhạc, làn điệu, cách thể hiện, ánh mắt, đều mang đậm chất Việt Nam. Hát Xoan được trình diễn với hai thế hệ, những nghệ nhân già và con cháu của họ, qua đó chúng tôi cảm nhận được sự giao hòa giữa các thế hệ người Việt Nam. Tôi rất yêu thích những làn điệu cổ. Nếu hỏi tôi mong muốn nhất điều gì khi xem Hát Xoan của các bạn ? Tôi chỉ có thể trả lời: ước gì tôi hiểu được tiếng Việt, hiểu được lời bài hát, để hiểu sâu hơn về văn hóa của các bạn. Dù vậy, âm nhạc và giai điệu của Hát Xoan khiến tôi rất thích.”

Cùng chia sẻ những cảm xúc lần đầu tiên được thưởng thức Hát Xoan trong một không gian sống động, vợ chồng ngài Đại sứ Hungari tại Việt Nam đều bày tỏ rằng ông bà sẽ cố gắng hết sức để giúp Việt Nam bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo này. Ngài Đại sứ Vizi László nói: “Tôi sẽ mang những hình ảnh của buổi biểu diễn Hát Xoan hôm nay giới thiệu những người dân ở đất nước quê hương tôi” và nếu được quyền bỏ phiếu, ông nói chắc chắn sẽ bỏ phiếu để Hát Xoan trở thành di sản văn hóa phi vật thể của thế giới.

Một cảm nhận khá riêng của Đại sứ Ai Cập tại Việt Nam Reda El-taify về Hát Xoan khi ông nói rằng “Tôi thấy ở Hát Xoan có nhiều sự tương đồng với âm nhạc cổ truyền ở đất nước Ai Cập, đó là sự kết hợp của hơi thở cuộc sống và văn hóa."

Hồ sơ “Hát Xoan Phú Thọ” đã được đệ trình UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp vào tháng 8-2009. UNESCO đang trong quá trình thẩm định và sẽ đưa ra quyết định cuối cùng tại Kỳ họp lần thứ 6 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước bảo vệ DSVHPVT (Bali, Indonesia, 11-2011).

 
THU TRANG-MINH NHẬT