Sông Đà dài hơn 980km bắt nguồn từ Vân Nam (Trung Quốc) chảy qua các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình và đổ ra sông Hồng. Từ ngàn xưa, sông Đà là con đường huyết mạch cho việc giao lưu văn hóa, buôn bán của người dân các đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc nói chung với miền xuôi. Từ Ta Bơ (chợ Bờ - Hoà Bình) lên Bến Vạn, Tạ Khoa, Tạ Bú, Tạ Hè (Sơn La) đến Mường Lay (Điện Biên) là các bến đậu của các đoàn thuyền buôn từ kinh thành Thăng Long lên xứ Ta Lếnh (vùng Tây Bắc ngày nay) vào khoảng thế kỷ 12 - 16.

    Theo quan niệm của người dân sinh sống dọc hai bờ sông, sông Đà là vị thần đem lại sự bình yên, no ấm và hạnh phúc, chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống tâm linh; sông gắn với các câu truyện truyền thuyết, các lễ hội và gắn bó mật thiết với văn hóa các dân tộc nơi đây. Ngày nay, sông Đà được biết đến với tiềm năng lớn về thủy điện, trên sông đã có nhà máy thủy điện Hòa Bình (Cung cấp điện năng lớn nhất nước ta hiện nay) và trong tương lai gần trên sông Đà có nhà máy thủy điện mới - thủy điện Sơn La lớn nhất khu vực Đông Nam Á.

    Du lịch sông Đà đưa du khách đến với các công trình thế kỷ, khám phá thời kỳ tiền sử của con người qua các di chỉ khảo cổ, chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ: rừng xanh, núi cao, sông rộng, thác, ghềnh; khám phá những nét văn hóa đậm đà bản sắc các dân tộc: Thái, Mường, Tày, Mông, Dao…Du lịch ngược dòng sông Đà, theo con đường của các đoàn thuyền buôn xưa: từ chợ Bờ (Hòa Bình) - bến Vạn Yên - bến Tà Hộc - bến Tạ Bú (Sơn La) - điểm khởi công công trình thủy điện Sơn La. Từ chợ Bờ đến Tạ Bú là vùng hồ thủy điện Hòa Bình, nơi đây có nhiều hang động đẹp có giá trị khảo cổ học: rìu đá, tước đá, hòn kê, hòn mài được phát hiện tại hang Tẳng, bản Bông Lau, xã Đá Đỏ, huyện Phù Yên; phát hiện trong một số hang tại xã Suối Bàng, huyện Mộc Châu với những cỗ quan tài bằng gỗ, hình thuyền. Theo đánh giá của các nhà khảo cổ học thì những ngôi mộ táng này có niên đại trên dưới 200 năm. Tại khu vực này không chỉ có dấu tích của thời kỳ đồ đá mà còn có các hiện vật thời kỳ kim khí: rìu đồng, trống đồng Heger.

    Ngược Tạ Bú khoảng 3km, du khách sẽ đến Pá Vinh (huyện Mường La) đây là nơi xây dựng đập thủy điện Sơn La để tận mắt chứng kiến sức vóc và trí lực to lớn của con người: xẻ núi, đắp đập, ngăn sông, chinh phục dòng nước lớn. Đây sẽ là công trình thủy điện lớn nhất khu vực Đông Nam Á, góp phần điều khiển nguồn nước cho đồng bằng Bắc bộ, phát triển kinh tế xã hội cho vùng Tây Bắc và đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Tiếp tục ngược dòng sông Đà du khách sẽ đến với Mường Lay, đến với Điện Biên Phủ, cùng vui chung với đồng bào nhân dân tỉnh Điện Biên nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ đánh dấu một mốc son chói lọi bằng vàng của lịch sử, với nhiều lễ hội độc đáo, các hoạt động văn hóa đặc sắc…

    Dọc bờ sông Đà, du khách sẽ có hội tìm hiểu, khám phá đời sống văn hóa các dân tộc: Thái, Mường, Khơ Mú, Xinh Mun, Dao… Đặc biệt, du khách dễ dàng bắt gặp những phiên chợ nổi trên sông. Chợ được hình thành bởi nhiều chiếc thuyền hàng ghép lại, địa điểm họp chợ nổi có thể thay đổi từ bến Khủa lên Vạn Yên đến Mường Sại, Tạ Khoa, Song Pe, Chim Vàn, Đá Đỏ, Pắc Ngà, Tà Hộc. Người dân đến chợ bằng nhiều phương tiện: ngựa thồ, xe máy và những thuyền chất đầy hàng hóa, nông sản, thổ cẩm, đồ đan lát… để trao đổi buôn bán với người miền xuôi. Vào những phiên chợ, các chàng trai, cô gái các dân tộc vùng Tây Bắc trong những trang phục truyền thống đẹp nhất, nườm nượp trên bến, dưới thuyền họ đến đây không chỉ mua bán mà còn muốn tìm cho mình một người bạn đời lý tưởng.

    Nếu lưu lại qua đêm ở các bản làng dưới mái nhà sàn ấm cúng, du khách sẽ được sống trong những giờ phút đáng nhớ, cùng thưởng thức những đặc sản của núi rừng, ngây ngất trong men say rượu cần, hòa chung điệu xòe và nghe những người già kể những huyền thoại, truyền thuyết về sông Đà.(HNM)