Trước nay, người ta vẫn biết đến thủ đô Hà Nội có Chùa Một Cột nổi tiếng, được xây cất cách đây non 1.000 năm (từ năm1049). Nhưng ít ai biết, tại TPHCM cũng có "Nam Thiên Nhất Trụ" (Một trụ chống trời nam) hay tên gọi nôm na là chùa Một Cột của Sài gòn.
Từ chợ Thủ Ðức, theo đường Võ văn Ngân lên đến dốc Ngã ba Nhà Thờ, rẽ tay phải khoảng 1,5 km theo đường Ðặng văn Bi, ta sẽ đến "Nam Thiên Nhất Trụ". Ngôi chùa Một Cột nằm giữa một phong cảnh chùa chiền rộng khoảng 7.000 m2.
Tương truyền, khoảng đầu thập niên 40 của thế kỷ XX, ngôi chùa đã được cho xây dựng do thầy trò Hoà Thượng Thích Trí Dũng (quê tại Kim Sơn, Ninh Bình) góp công của riêng và lòng mộ đạo của bà con quanh vùng. Chùa Một Cột Sài Gòn mang đúng hình dạng của chùa Một Cột Hà Nội nhưng khác hẳn về chất liệu (bê tông cốt thép thay cho toàn bộ kiến trúc bằng gỗ lim). Ngôi chùa mang hình dáng như một búp sen thoắt hiện giữa lòng một chiếc hồ nước khá rộng cùng những kiến trúc khác (non bộ, Phật đài, bia lưu niệm...) hiện nay là một địa chỉ du ngoạn khá lý thú, độc đáo cho khách hành hương, đặc biệt vào mỗi độ Xuân về như thời điểm hiện nay.
Ở CHÙA MỘT CỘT này lưu truyền câu chuyện như sau: Thời gian khởi công xây dựng chùa, Hoà thượng Thích Trí Dũng đã phát hiện được một cổ vật quý là chiếc đĩa bạch kim, đường kính 36 cm, nặng 6,4 kg, có khắc chữ "Ngũ tử đăng khoa" và trang trí bởi 24 loại hoa văn chìm, hoa, lá, cảnh... khác nhau. Nguồn gốc đĩa được xác định có vào thời nhà Tống ở Trung Quốc. Trước năm 1975, chính quyền Sài Gòn từng cho người đến gặp Hoà thượng thương lượng đổi lấy chiếc đĩa với lời hứa Hoà thượng muốn điều gì họ cũng chấp nhận nhưng không thành công. Tiếp sau, một nhà chuyên sưu tập đồ cổ người Hồng Kông biết chuyện đến xin mua lại chiếc đĩa trên với giá 200 lượng vàng và 4 triệu đồng (tiền chế độ cũ) nhưng Hoà thượng cũng nhất quyết không bán. Năm 1988, Hoà thượng Thích Trí Dũng đã gởi chiếc đĩa quý này vào Bảo tàng Cách mạng TPHCM và cho rằng đây mới là nơi duy nhất cần lưu giữ nó cho mọi người Việt Nam có dịp đến nhìn ngắm, nghiên cứu...
Thời chiến tranh chống Mỹ cứu nước, chùa Một Cột Sài Gòn cũng là nơi nhiều chiến sĩ , cán bộ Cách mạng thường xuyên lui tới làm nơi hội họp, bàn bạc hoặc ẩn nấp. Còn bây giờ, trong thời bình, chùa Một Cột Sài Gòn được xem như một biểu tượng của tinh thần đoàn kết Bắc- Nam. Có người nói: "Ngắm Nam Thiên Nhất Trụ ở TPHCM, ta có cảm giác: dù ở đâu, bao giờ, người miền Nam vẫn "ngàn năm thương nhớ đất Thăng Long".
Nguồn tin: Khoa học Phổ thông
