Từ thị trấn Ba Đồn theo đường QL12A chạy lên phía tây cỡ 30 km là đến xã Cảnh Hóa, nhìn sang bên kia sông Gianh các bạn sẽ thấy một vùng sông núi hùng vĩ, phong cảnh hữu tình. Nơi đấy chính là làng Lệ Sơn nay là xã Văn Hóa - Huyện Tuyên Hóa - Quảng Bình.

Nhìn toàn cảnh Lệ Sơn đẹp như một bức tranh thuỷ mạc. Trước mặt là dòng Gianh nước sâu thăm thẳm như một dải lụa màu xanh mềm mại uốn quanh làng Lệ Sơn ẩn mình sau lũy tre xanh ngát. Đứng chắn phía sau lưng làng là                     dãy núi Lệ Sơn trùng điệp với nhiều hang động, trong đó có động Chân Linh là một thắng cảnh có tiếng.ư


                         Dãy núi Lệ Sơn huyền thoại có 99 ngọn

Dãy núi Lệ Sơn cao vời vợi nghe nói có cả thảy 99 đỉnh, có một truyền thuyết kể rằng : ngày xửa ngày xưa, có một đàn chim Phượng hoàng 100 con bay đi tìm đất lập kinh đô nước Việt, khi bay ngang qua vùng này thấy phong cảnh đẹp quá nên đã hạ cánh đậu trên 99 đỉnh núi Lệ Sơn. Vì thiếu một chỗ đậu cuối cùng cho con Phượng hoàng đầu đàn nên đàn phượng hoàng đã bay đi chỗ khác, Lệ Sơn đã không trở thành kinh đô nước Việt là như vậy . . .

Thật đúng như vậy, thiên nhiên đã ưu ái cho Lệ Sơn một địa thế sông núi thật kỳ vĩ. Có chuyện kể rằng : ngày xưa, có một thầy địa lý đi qua vùng Lệ Sơn, khi quan sát địa thế, sông núi... đã cho rằng đây là vùng đất có long mạch : đầu rồng nằm ở Lệ Sơn, còn đuôi rồng ở La Hà (Quảng Văn, Quảng Trạch)... Vì vậy trong lịch sữ từ khi làng Lệ Sơn chính thức thành lập cho đến nay, nơi đây đã sinh ra rất nhiều người tài giỏi học rộng đổ cao. Không phải là bỗng nhiên Lệ Sơn được xếp đứng đầu trong "Bát danh hương" của Quảng Bình gồm "Sơn, Hà, Cảnh, Thổ, Văn, Võ, Cổ, Kim" tức là các làng Lệ Sơn, La Hà, Cảnh Dương, Thổ Ngọa, Văn La, Võ Xá, Cổ Hiền, Kim Nại.

Phóng tầm nhìn ngược lên phía thượng nguồn dòng Gianh là làng Châu Hóa, ở đây cũng có phong cảnh hữu tình như một bức tranh thủy mạc.


                        Phía trên Lệ Sơn là xã Châu Hóa

Nhìn xuống phía dưới là làng Phù Hóa. Khúc sông Gianh qua làng Phù Hóa là nơi có món ăn dân dã là món chắt chắt nổi tiếng khắp cả vùng.


                        Làng Phù Hóa ở phía bên tay trái trước mặt các bạn

Còn bên này sông là làng Cảnh Hóa, khúc sông nơi đây có loại cá bống cát ngon nổi tiếng.




                        Khúc sông Gianh đoạn Cấp Sơn - Cảnh Hóa


                        Nhà máy xi măng Sông Gianh

Phong cảnh đôi bờ sông Gianh thật đẹp phải không các bạn, nếu có dịp đi ngang qua đây vào một ngày đẹp trời, tôi dám chắc các bạn sẽ sững sờ trước vẻ đẹp hùng vĩ của phong cảnh nơi đây.