Cổ Thạch thuộc xã Bình Thạnh, huyện Tuy Phong  (Bình Thuận) được nhiều người mệnh danh là Địa Trung Hải của Việt  Nam. Điểm du lịch này nằm gần với những sa mạc cát của Phan Rang rất  nóng nhưng lại có núi non, biển cả...
 
    Khi đứng trên những mỏm đá trông ra biển, trông Cổ  Thạch như một Địa Trung Hải thu nhỏ. Những ngôi nhà, kiến trúc khu du  lịch dọc theo triền đồi, chia thành từng cấp chạy dài xuống biển.
 

           
 Biển Cổ Thạch trong lành bên những tảng đá như bầy cá sấu hướng ra biển lớn.
   
 
     Nơi đứng ngắm  biển đẹp nhất ở đây là Cổ Thạch Tự (hay  còn gọi là Chùa Hang theo cách  gọi dân gian vì có nhiều hang động).  Ngôi chùa cổ kính và uy nghi. Theo  những người dân địa phương, ngày nào  cũng có khách du lịch  đến đây chiêm bái và vãn cảnh chùa. Theo các tài liệu  ghi lại: tiền  thân ngôi chùa này là cái am nhỏ trên ngọn núi, cao khoảng  60 mét so  với mực nước biển do Thiền sư Bảo Tạng thuộc đời thứ 40 của  Thiền phái  Lâm Tế xây dựng vào khoảng năm 1835. Sau này, chùa được đầu  tư xây dựng  và nhiều lần trùng tu với nhiều không gian thờ cúng xung  quanh ngôi  chánh điện. Leo lên những bậc thang dẫn vào ngôi chánh điện, khách du lich  như đi trong khu rừng mênh mông cây lá mát rượi. Điều thú vị ở  quần  thể kiến trúc chùa Cổ Thạch là những ngôi thờ nhỏ nằm trong những  hốc  đá, đủ cho vài người vào bên trong chiêm bái. Mỗi ngôi thờ một vị  Phật,  thần linh khác nhau, trải rộng trên diện tích hơn 4ha. Từ chánh  điện,  khách du lich đi vòng quanh triền núi lần lượt đến những ngôi thờ này.  Có đoạn khách du lịch  phải lách mình qua hốc đá. Được biết, Cổ Thạch Tự từng  nuôi chứa các  chiến sĩ cách mạng trong hai thời kỳ kháng chiến chống  Pháp và Mỹ nên  hiện nay chùa có một gian thờ hương hồn các chiến sĩ đã  hy sinh. Đến  chiêm bái Phật, ai cũng không quên thắp một nén nhang và  dành phút mặc  niệm trước bàn thờ liệt sĩ... Chùa lưu giữ nhiều giá trị  văn hóa và gắn  với lịch sử cách mạng nên đã được xếp hạng Di tích thắng  cảnh cấp quốc  gia vào năm 1993.

    Người dân địa phương rất thân thiện, nhiệt tình chỉ  dẫn khách du lich  hướng tham quan mà không chèo kéo mua hàng. Những đứa trẻ  bản địa tỏ  ra rất lanh lợi và hiếu khách. Chúng đón khách từ bãi đỗ xe  và tình  nguyện làm hướng dẫn tham quan suốt tuyến mà không đòi tiền thù  lao.

           
 Chùa Cổ Thạch ẩn mình dưới vòm cây.


     Theo chân những  hướng dẫn viên nhí, chúng tôi đi khắp  các hang động, vào bên trong các  ngôi thờ... chỉ mất khoảng hai giờ vừa  đi bộ vừa chiêm ngưỡng phong  cảnh, tìm hiểu... Từ gian thờ này qua gian  thờ khác, những công trình  kiến trúc tín ngưỡng hài hòa với thiên  nhiên, nằm ẩn mình dưới tán cây,  bên gốc cổ thụ... tạo nên không gian hư  hư thật thật. Nếu đi tham quan  vào sáng sớm, sương mù giăng trên triền  núi trông Cổ Thạch như chốn  thần tiên. Khách đến đây không chỉ là những  phật tử mà còn có rất nhiều  khách du lịch yêu  thích thiên nhiên và nhiều tay  săn ảnh... Phong cảnh hữu tình của Cổ  Thạch nhìn từ mọi vị trí đều đẹp.  Từ những mỏm đá nhô ra ở lưng chừng  núi, khách du lich có  thể nhìn bao quát  không gian mênh mông của biển cả. Thú vị nhất là  nhìn xuống bãi biển Cổ  Thạch, nhô ra nhiều bãi đá lộ thiên trên cát. Đó  là những tảng đá lớn  nhỏ với nhiều hình dáng kỳ lạ khơi gợi trí tưởng  tượng đến hàng nghìn  con cá sấu, quay ra hướng biển. Vì vậy, bãi đá này  còn được gọi là bãi  Cá Sấu. Nước biển Cổ Thạch có màu xanh ngọc bích  trong vắt. Bãi tắm nằm  trong vịnh nhỏ hình cánh cung êm đềm và hiền  hòa, thoai thoải, ra xa bờ  hàng chục mét, mực nước chỉ cao hơn một mét.  Từ trưa đến chiều, biển Cổ  Thạch tấp nập người.

    Ngắm cảnh, tắm biển chán, khách du lich  bắt đầu đi dọc bãi  biển để... lượm sỏi. Bãi sỏi Cổ Thạch là một trong  những bãi sỏi màu  hiếm có của Việt Nam nằm trải dài hơn một cây số theo  hình cánh cung dọc  bờ biển. Trữ lượng sỏi màu ở đây rất lớn, có những  đoạn sỏi dày hơn 1  mét. Sỏi ở đây đều và nhẵn bóng do sự bào mòn của  sóng biển trong suốt  một thời gian dài. Đã có người tìm được những viên  đá đẹp, có giá trị  lớn, như: Viên đá có hoa văn hình bản đồ Việt Nam,  hình cánh buồm giông  ra biển... được trả giá hàng ngàn đô la. Ai đến  đây cũng dành vài mươi  phút bước trên sỏi và nhặt vài viên mang về làm  kỷ niệm.

    Giá cả dịch vụ ở đây phải chăng nên được nhiều khách du lịch chọn làm điểm dừng chân. Dưới chân núi Cổ Thạch có làng du lịch  xinh xắn với những ngôi nhà sàn làm bằng gỗ lưng tựa vào núi, mặt hướng  ra biển. Gió lộng quanh năm, khách du lich  không phải dùng đến máy lạnh hay  quạt máy. Phong cảnh hữu tình, tiện  nghi nơi đây có thể so sánh với  resort xếp hạng sao nhưng giá bình dân,  thật lý tưởng cho khách du lich: giá  phòng 1-3 giường dao động từ 150.000 đến dưới 300.000 đồng/đêm. Nhiều khách du lịch  trẻ lại chọn ngủ lều để cắm trại bãi biển, với 100.000 đồng/lều  2-4  người/đêm. Riêng phòng nghỉ dọc bãi biển của người dân địa phương  chỉ  khoảng 20.000-30.000 đồng/người là có chỗ ngủ qua đêm.

      Từ TPHCM hoặc Phan Thiết (Bình Thuận) có xe  khách đến Cổ Thạch. Khách du lịch có  thể tự thiết kế tour bằng phương tiện  công cộng hoặc bằng xe gắn máy  vừa tiện lợi vừa có thể dừng bất kỳ chỗ  nào mình muốn. Đi theo nhóm,  khách du lich có thể  thiết kế tour dọc bờ biển  Bình Thuận từ La Gi, Khe Gà rồi ra Mũi Né  trước khi đến Cổ Thạch. Biển  dọc tuyến này rất tuyệt vời, nhiều nơi còn  hoang sơ và thân thiện...