Nếu đi ô tô trên quốc lộ 1A từ Bắc vào Nam, lúc vượt đèo Cả ngoằn ngoèo trên 10 km, một bên là núi rừng trùng điệp và một bên là Vũng Rô sâu thẳm nước lặng như tờ. Khi xe đổ dốc đến gần chân đèo, du khách sẽ thấy ''một vùng non xanh nước biếc như tranh họa đồ'' hiện ra trước mắt, đó là Đại Lãnh, một thắng cảnh đẹp tuyệt vời nằm cách thành phố Nha Trang về phía Nam chừng 80 km. Đại Lãnh nằm lọt thỏm giữa một bên là đèo Cả ở phía Bắc và một bên là đèo Cổ Ngựa ở phía Nam, ba mặt là núi vây quanh, chỉ có mặt đông trông ra biển Cả mênh mông sóng nước. Bãi biển Đại Lãnh dài đến ba, bốn km, cong cong hình lưỡi liềm, cát trắng phau và mịn màng được viền kín bằng những hàng dương rủ bóng thướt tha. Phong cảnh  ở đây thật thơ mộng và hữu tình, khí hậu mát mẻ. Trong những tháng hè oi bức, khách bốn phương có thể về đây nghỉ ngơi, cắm trại vui chơi và nô đùa với sóng nước hoặc leo núi, ngâm mình trong làn nước trong xanh, mát lạnh.

    Bãi biển Đại Lãnh được xếp vào loại lý tưởng và đẹp nhất ở nước ta. Không phải ngẫu nhiên mà Tổ chức du lịch thế giới (OWT) đã đánh giá Đại Lãnh là một trong những thắng cảnh đẹp nhất ở Đông Nam Á. Phong cảnh Đại Lãnh từ xưa đã được liệt vào hàng danh thắng của nước nhà. Năm 1830, Đại Lãnh được vua Minh Mạng cho thợ chạm vào cửu đỉnh đặt trước sân thế miếu ở Kinh đô Phú Xuân (Huế). Đến thời Tự Đức, Đại Lãnh được ghi vào điển thờ. Thuở xa xưa, đường thiên lý Bắc Nam qua đây còn gập ghềnh, bốn bề hoang vắng, từng nổi tiếng với câu ''Cọp Khánh Hòa, ma Bình Thuận” và bọn thảo khấu lục lâm luôn luôn rình rập những người lỡ đường. Vì vậy khách bộ hành thuở ấy từ Phú Yên đi vào Khánh Hòa hay ngược lại đều phải chờ nhau để đi thành từng đoàn đông người và thường nghỉ chân ở bãi Đại Lãnh. Chẳng bao lâu Đại Lãnh trở thành cái trạm mọc lên vài ba quán tranh nho nhỏ nghèo nàn để khách tạm nghỉ ngơi sau khi vượt qua đoạn đường đèo vất vả, gian truân.

    Theo truyền khẩu dân gian, thời vua Thành Thái, có một người quê ở Thừa Thiên tên là Phạm Ngũ Lão vào đây thấy phong cảnh hữu tình bèn lưu lại lập gia viên để vui thú cùng cỏ cây non nước. Ông ta vừa đi săn, bủa lưới kiếm sống vừa chiêu tập đuợc một số dân xiêu tán đang tha hương cầu thực về đây lập nghiệp, dựng lên làng Đại Lãnh. Kể từ ngày quốc lộ 1A và đường sắt xuyên Việt được xây dựng và chạy ngang qua đây thì làng Đại Lãnh trở nên đông vui và trù phú. Ngày nay, Đại Lãnh trở thành một thị trấn xinh xinh hàng ngày đón tiếp biết bao lượt khách ra Bắc, vào Nam dừng chân nghỉ ngơi, ăn uống. Còn xóm chài Đại Lãnh thì chạy dài theo bờ biển, đắm chìm duới bóng dừa và rừng dương mát mẻ, thơ mộng đến quyến rũ. Ga nhỏ Đại Lãnh nồng vị mặn của biển và gió cát. Ngoài khơi, xa xa nhấp nhô hòn Nưa, một cù lao có những vách đá dựng đứng trông như một pháo đài tiền tiêu canh giữ mặt biển suốt đêm ngày. (QĐND)