Đúng như tên gọi của nó,
Lạc Tịnh Viên có nghĩa là khu vườn yên vui, khi bước vào nhà, du khách sẽ thấy một không gian yên tĩnh, khác hẳn với cuộc sống xô bồ ở ngoài phố thị.
Ngôi nhà tọa lạc tại số 65 Phan Đình Phùng, do công tử Nguyễn Phúc Hồng Khẳng, con trai của Tùng Thiện Vương Miên Thẩm, cháu nội vua Minh Mạng xây dựng năm 1889.
Bước qua cổng chính hình mái vòm, hai bên lối đi trồng đủ các loại cây cảnh, hoa quả xanh mát. Những bộ bàn ghế đá được sắp đặt trong khu vườn là nơi xưa kia chủ nhân thường ngồi uống trà và đàm đạo văn thơ với các thi nhân.
Cuối lối đi là tấm bình phong để ngăn ngừa khí độc và những cặp mắt tò mò nhìn vào trong khu nhà.
Ngôi nhà gồm có 4 khu vực liền kề nhau, mỗi khu vực có tên gọi và chức năng riêng. Chính giữa là căn nhà có tên "Nhân hậu", hình vuông, không có vách ngăn. Hơn một thế kỷ nay, cứ đến chủ nhật, gia chủ lại tổ chức buổi quyên góp từ thiện để giúp đỡ những người nghèo khó. Cái tên "Nhân hậu" do một gia đình tại Thanh Hoá đặt tặng.
Bên phải là dãy nhà "Vấn Trai" được xây dựng năm 1910, là nơi công tử Hồng Khẳng tiếp khách, sáng tác văn thơ. Đến nay, trong căn nhà vẫn còn nhiều bức hoành phi sơn son thiếp vàng có tuổi thọ hơn 100 năm.
Trung tâm của Lạc Tịnh Viên là dãy nhà
truyền thống hai gian ba chái được xây dựng trên nền đất cao 1,1m với 56 cây cột gỗ lim. Năm 1889, khi khánh thành căn nhà, chú của công tử Hồng Khẳng là Tuy Lý Vương Miên Trinh, hoàng tử thứ 11 đã tặng ba chữ "Hy Trần Trai" làm tên nhà, ngụ ý khen chủ nhân là người có tài, có đức, hiếu thuận với cha mẹ.
Bên trái là gian nhà "Di Tâm Thích Thể Đường" được xây dựng năm 1901, đây là nơi ăn ở và dạy chữ Nho cho con cháu trong nhà.
Tuy đã trải qua hơn 100 năm nhưng kiến trúc
Lạc Tịnh Viên vẫn còn gần như nguyên vẹn.
Đây là trong những ngôi nhà vườn đẹp nhất Huế, hàng năm đón hàng trăm lượt khách ghé thăm.
(Theo TCDL).