Hệ thống sông ngòi tại ĐBSCL vốn bị lục bình bao phủ gần đây lại bị ô nhiễm do nhiều nhà máy xay xát lúa gạo thải ra trấu.

Theo khảo sát. hàng năm các nhà máy xay xát của tỉnh Hậu Giang thải ra khoảng 220.000 tấn trấu (trung bình mỗi ngày thải ra 24,5 tấn trấu). Vỏ trấu khi thải ra không được tiêu thụ ngay bị ứ đọng lại, có khi thải thẳng ra sông gây ô nhiễm.

Máy ép củi trấu được sản xuất tại Gò Công (Tiền Giang) với giá 15 triệu đồng, cùng động cơ điện 3 pha 15 HP giá 5 triệu đồng. Máy ép củi trấu có công suất 70 - 80 kg củi/giờ, tiêu thụ điện 6 - 7 KW/h. Cứ 1,05 kg trấu thì cho ra 1 kg trấu viên. Chỉ cần cho trấu vào họng máy, qua bộ phận ép thì máy cho ra những thanh củi trấu.

Củi trấu có đường kính 73 mm, dài từ 0,5 - 1 m. Cứ 1 kg củi trấu thì nấu được bữa ăn cho 4 người.
 
Kỹ sư Nguyễn Hữu Phong (Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm đa dạng sinh học Hoà An, Đại học Cần Thơ) cho biết, củi trấu duy trì sự cháy lâu hơn nấu trực tiếp bằng trấu hoặc than đá. Cũng như các loại chất đốt khác, củi trấu có thể sử dụng cho lò trấu truyền thống, cà ràng, bếp than, bếp than đá... rất dễ dàng vì bắt lửa nhanh, không có khói và khi cháy thì có mùi rất dễ chịu.

Nói về mặt kinh tế, kỹ sư Phong cho biết: Từ khi đi vào hoạt động tới nay, đã có nhiều người từ miền Trung, TPHCM, một số tỉnh ở Tây Nguyên tìm đến mua cui trau về sấy bột khoai mì. Tuy nhiên nhiều người dân cho rằng giá củi trấu vẫn cao, dù chỉ 1.000 đồng/kg.


Kỹ sư Phong cho biết thêm: “Trấu từ nhà máy xay xát chở về trung tâm giá là 200 đồng/kg, tiền điện và công lao động là 300 đồng/kg củi. Củi trấu đang là đề tài nghiên cứu nên giá chỉ mang tính khảo nghiệm vì điều quan trọng là sẽ khuyến khích các nhà máy xay xát mua máy về ép củi, vừa giải quyết đống trấu vừa kiếm thêm lợi nhuận”.

Một điều đáng quan tâm khác là điện năng sử dụng cho máy ép củi trấu lại được sản xuất từ lục bình. Anh Nguyễn Văn Vũ (nhân viên quản lý điện tại trung tâm), cho biết: “Lục bình tươi mua về giá 120 đồng/kg, sau đó cắt rễ, thân và lá đưa vào máy cắt rồi sang máy ép, nước chảy vào hầm ủ biogas cho lên men. Nước thải từ hầm lên men sinh khí. Khí vào bể chứa dùng để chạy máy phát điện, động cơ (máy ép trấu, bơm nước) và đun nấu.

Anh Vũ còn phân tích cho chúng tôi biết hàng loạt công dụng khác của lục bình trong quá trình làm củi trấu như dùng nuôi thủy sản, ủ compost (với bã mía và phân heo) nuôi trùn, sản xuất nấm rơm…

Thạc sĩ Phạm Thị Vân (Khoa Công nghệ, Đại học Cần Thơ) cho biết: “Giá các loại nhiên liệu như: ga, dầu lửa... đang tăng cao, củi thì ngày càng khó tìm... Vì vậy, sử dụng trấu để sản xuất thành củi trấu là giải pháp vừa kinh tế vừa góp phần giảm ô nhiễm môi trường”.