Ðồng Văn (Hà Giang) được biết đến với trập trùng núi đá, khí trời ở độ cao chừng 1.000 m mát mẻ suốt mùa hè (ngày nóng nhất cũng chỉ 240C). Ở đây có "cổng trời" Thẩm Mã, dốc Chín Khoanh, núi non với thung lũng ruộng bậc thang.
Với khí hậu gần như ôn đới, Ðồng Văn mùa xuân bạt ngàn hoa đào, hoa mơ, hoa mận. Cuối xuân và suốt mùa hè, mùa thu là mùa của những trái ngon nổi tiếng. Rừng Ðồng Văn khá giàu các loài thực vật, không hiếm cây gỗ quý, lại nổi tiếng về các cây thuốc quí như tam thất, sinh địa, hồi, quế... Núi thì trập trùng vách dựng, vừa hiểm trở vừa kỳ vĩ, với không ít hang động trời sinh. Khi kinh tế du lịch vùng này mở mang, các hành trình du lịch được hoạch định và tu tạo thêm mạng đường sá cho thuận tiện, thì những chuyến "du lịch hoang sơ", "du lịch mạo hiểm" thăm rừng già, thăm hang động nguyên sơ sẽ hấp dẫn vô cùng.
Nếu thăm Ðồng Văn vào dịp chợ phiên, nhất là vào cữ xuân sang, bạn sẽ được thấy hết sức sống của thiên nhiên, của con người, của sắc mầu văn hóa độc đáo của đồng bào Mông, Dao, Pu Péo, Hà Nhì... từ lâu đời sinh sống, gìn giữ đất này. Chợ phiên mở ở trung tâm huyện lỵ Ðồng Văn, nay phố sá đã đông vui, không hiếm hàng quán và nhà nghỉ cho khách đường xa. Chợ phiên là cả một cuộc triển lãm sản vật của đất, của rừng qua bàn tay lam lũ của con người. Phong phú nhất là hoa trái và dược liệu, cùng ngô, đậu, rau củ... Tất cả toát lên sức sống xiết bao bền bỉ của con người sống trên núi đá
Đồng bào Mông đi chợ như là đi hội, trước hết để hưởng thú vui cả nhà quây quần bên chảo "thắng cố" (thịt bò hầm) sôi sùng sục tỏa mùi thơm ngậy, thưởng thức món ăn truyền thống này cùng với "mèn mén" (bánh bột ngô) mang theo. Chợ phiên cũng là nơi tỏ bày, giao cảm cái vui cộng đồng, hào hứng những đám hát múa tình tứ và dặt dìu tiếng khèn bè, khiến du khách có thể cảm nhận chiều sâu tâm khảm văn hóa của một vùng cao.
Ðồng Văn hiện có thêm điểm nhấn hấp dẫn, đó là di tích văn hóa - nghệ thuật Nhà Vương trong thung lũng Sà Phìn vừa được Nhà nước trùng tu nguyên dạng. Dinh thự này bề thế, uy nghi, kiến trúc hình chữ "vương" (vua), tọa lạc trên quả đồi hình mai rùa, được xây dựng bằng tài năng điêu luyện của thợ đá đến từ Vân Nam (Trung Quốc) và thợ giỏi nhất của người Mông, kén toàn đá xanh, gỗ pơ-mu, ngói đất nung già, chạm trổ tỉ mỉ, công phu, đẹp mắt những hình chủ đạo là rồng, phượng, dơi... tượng trưng quyền quí và hưng thịnh. Dinh thự bị đổ nát nay trùng tu xong, có tường thành bao bọc, gồm tiền dinh có sân tiền, sân hậu; cùng hai dãy nhà ngang để tiếp khách và sinh hoạt gia đình; ngoài ra vẫn có bể nước và chuồng ngựa, gia súc như xưa. Nội thất cũng được làm mới theo mẫu cũ như khung cửi, giường, tủ... Từ trên đường lưng núi nhìn xuống thung lũng, vẫn thấy nổi bật lên những nếp mái dinh thự tạo hình chữ "vương" với mầu sắc xen kẽ trắng đục, hồng nhạt và đỏ tươi. Khách muốn biết nhiều hơn về lai lịch ngôi nhà, còn có thể hỏi chuyện con cháu họ Vương hiện sống gần di tích, trong những ngôi nhà chính quyền địa phương xây tặng. Rồi đây, dinh thự độc đáo hiếm thấy ở miền núi này sẽ trở thành một bảo tàng văn hóa các dân tộc trong vùng, khi các hiện vật chọn lọc được sưu tầm và trưng bày hệ thống...
Nguồn tin: Nguồn Báo Nhân Dân
