Trên đường thiên lý Nam - Bắc, vừa xuống đèo Cổ Mã, bên phải bỗng hiện ra một bãi biển trải dài đẹp "mê hồn", đến lưng chừng đỉnh đèo Cả ai cũng phải ngạc nhiên, trầm trồ trước bãi biển đẹp kỳ vĩ này.

Đại Lãnh quyến rũ
Nằm giữa đèo Cổ Mã ở phía nam và đèo Cả ở phía bắc, cách Nha Trang 80km (về phía bắc), phong cảnh Đại Lãnh từ thời vua Minh Mạng đã được liệt vào hàng danh thắng của đất nước và được chạm vào một trong chín đỉnh đồng ở Huế cách đây hơn một thế kỷ. Biển Đại Lãnh được xếp vào một trong những bãi biển đẹp nhất Việt Nam. Nhiều người nhận xét rằng, gần 3.000 km bờ biển Việt Nam chưa có bãi tắm nào sạch và xanh như Đại Lãnh, bởi nơi đây còn nguyên sơ, cách xa khu dân cư, chưa bị ô nhiễm của nền công nghiệp. Bãi tắm Đại Lãnh có cát trắng mịn, nước biển trong xanh nhìn rõ tận đáy, độ thoai thoải ra xa. Điều đặc biệt là chạy theo quốc lộ 1A trước khi ra biển, những dòng suối nước ngọt có nguồn từ trên núi chảy xuống quanh năm không cạn, mát lạnh và nằm ẩn mình trong rừng thùy dương xanh ngắt, tạo nên khung cảnh thật nên thơ.

Buổi sáng ở Đại Lãnh thật tĩnh mịch, yên ả, chỉ có tiếng hàng dương vi vu, sóng vỗ rì rào. Buổi trưa biển xanh đến "nhức mắt", nắng ngập tràn, bầu trời như cao thêm, tuyệt đẹp. Buổi chiều, biển chuyển sang màu xanh nhẹ, gió từ đại dương thổi vào mát rượi. Chiều xuống, cảnh núi non, biển cả thật thơ mộng, khiến lữ khách phải xao xuyến. Đại Lãnh bây giờ không chỉ là nơi nghỉ chân của nhiều chuyến xe trên chặng đường dài mà còn là điểm du lịch đang được các công ty du lịch tại TP.HCM, Nha Trang khai thác, xem như điểm tắm biển mới ở Khánh Hòa, rất thu hút du khách.

Vũng Rô non xanh nước biếc
Đã đến được Đại Lãnh mà không lên đèo Cả để nhìn toàn cảnh Vũng Rô và núi Đá Bia - Thạch Bi Sơn thì thật uổng công! Là một nhánh của dãy Trường Sơn, núi Đá Bia nhô hẳn ra biển Đông, kéo dài, tạo thành một bán đảo che chắn gió cho Vũng Rô. Bởi vậy, cảng Vũng Rô tuy rất sâu - nơi sâu nhất có thể tới 15, 16m - mà vẫn quanh năm sóng yên biển lặng. Trước năm 1975, đây từng là cảng quân sự, tiếp tế hậu cần cho hàng loạt căn cứ quân sự kéo dài tới 20km.Và cũng thật thú vị khi du khách còn biết rằng cũng chính nơi đây, Vũng Rô còn là một "bến cảng" tiếp nhận vũ khí, đạn dược và phương tiện chiến đấu khác từ miền Bắc gửi vào, chi viện cho chiến trường Quân khu 5. Biết bao tấn vũ khí, đạn dược, muối gạo, thuốc men đã bốc lên từ cảng Vũng Rô và vận chuyển trên đoạn đường này để đến tay các chiến sĩ giải phóng, các chiến sĩ tự vệ mật trong các căn cứ cách mạng và đô thị. Ở Vũng Rô hiện còn xác một con tàu không số từ miền Bắc vào bị lộ. Các chiến sĩ ta đã tranh thủ bốc hết hàng, đặt bộc phá đánh đắm tàu, đặt thuốc nổ đánh sập cửa hang, không cho địch cướp vũ khí còn lại ở trong hang, sau khi đã chuyển một phần lên căn cứ.

Từ lưng chừng đèo Cả (ở phía nam), du khách hãy dừng chân, phóng tầm mắt ra xa ngắm toàn cảnh Vũng Rô hùng vĩ, núi Đá Bia uy nghi, những đảo xa, đảo gần, quy tụ lại, tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp, với trời cao, biển rộng, núi biếc, non ngàn, mà hoài niệm Vũng Rô và Thạch Bi Sơn đã bao phen chứng kiến những bước thăng trầm của lịch sử đất nước, tạo nên những điển tích còn lưu mãi đến ngàn đời sau.

Không phải ngẫu nhiên mà Tổ chức Du lịch thế giới (OWT) đã đánh giá Đại Lãnh, Vũng Rô (nằm trong cụm du lịch liên hoàn Văn Phong - Đại Lãnh - Vũng Rô) là một trong những thắng cảnh nghỉ ngơi đẹp nhất khu vực châu Á và Viễn Đông, vượt xa biển Phuket (Thái Lan) và có thể so sánh với những thắng cảnh tuyệt vời khác trên thế giới. (NGUYỄN HỒ DIỄM CHI - SGTT)