Dự án Khu Bảo tồn biển (KBTB) Hòn Mun đã được Cơ quan Phát triển quốc tế Đan Mạnh và Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế tài trợ với tổng vốn đầu tư gần 2,2 triệu USD Dự án chính thức đi vào hoạt động từ năm 2001. Việc chọn lựa khu vực biển Hòn Mun, nơi cách Cảng Cầu Đá Nha Trang 45 phút tàu chạy làm khu bảo tồn vì nơi này khá đa dạng sinh vật biển, thềm san hô biển gần như còn nguyên vẹn với trên 300 loài san hô nhiều màu sắc: xanh, đỏ, vàng, trắng… ở độ sâu trung bình 10m. Tại khu vực bảo tồn có nhiều đảo, dưới chân các đảo chìm dưới biển là các hang động biển kỳ ảo, thuận lợi cho du lịch lặn và nghiên cứu biển. Từ khi hoạt động đến khi dự án chấm dứt vào giữa năm 2005, Ban quản lý (BQL) KBTB Hòn Mun đã có nhiều nỗ lực trong việc tuyên truyền vận động người dân sống trong vùng nâng cao ý thức bảo vệ biển thông qua các chương trình: Tạo phao neo trong vùng biển để tàu thuyền không thả neo trực tiếp làm hư hại thềm san hô; nghiêm cấm và tuần tra để tránh tình trạng đánh bắt mang tính hủy diệt tại vùng biển này. Bên cạnh đó, để tránh ô nhiễm môi trường biển, tạo điều kiện cho các loài sinh vật biển trở về sinh sống, phục hồi và phát triển thêm các rạn san hô, BQL đã hướng người dân vùng đảo đổi nghề như nuôi trồng thủy sản, đan lưới, trồng rong sụn, làm hàng thủ công… Cùng với việc trồng phục hồi rừng ngập mặn, bắt cầu gai, tổ chức các đợt làm sạch biển như dọn rác vẫn thường xuyên diễn ra, mới đây nhất là cuối tháng 9/2005, BQL KBTB đã phối hợp với các đơn vị du lịch lặn dọn rác dưới đáy biển khu lặn biển. Từ khi kết thúc chương trình thí điểm KBTB Hòn Mun, BQL KBTB vịnh Nha Trang được thành lập. Bên cạnh đó, một quy chế mới là khách du lịch tham gia lặn biển trong khu vực biển Hòn Mun phải đóng một khoản phí 30.000 đồng/người, một phần số tiền thu được dùng để bảo vệ, khôi phục vùng biển. Sau khi kết thúc dự án Bảo tồn biển Hòn Mun, BQL cho biết khu vực này đã có nhiều loài sinh vật biển quý hiếm trở lại sinh sống, hiện tượng san hô tăng lên đã bắt đầu. Đó là tín hiệu lạc quan. Tuy nhiên, khu vực Hòn Mun hiện nay đang trở thành một điểm du lịch lặn biển hấp dẫn. Bên cạnh chức năng bảo tồn, BQL KBTB vịnh Nha Trang cũng bắt đầu hợp tác với các đơn vị du lịch để làm du lịch như: bơi thuyền thúng bằng đáy kính, ngắm san hô bằng tàu đáy kính… Lĩnh vực du lịch lặn hiện nay có 9 đơn vị tham gia, trung bình mỗi ngày khu vực có 1.000 du khách, lúc cao điểm lên đến 2.000 du khách tham gia. Nhận định về tình trạng khách du lịch tham gia lặn biển, Tiến sĩ Chu Tiến Vĩnh - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu hải sản, Giám đốc dự án KBTB Hòn Mun, trong một bài trả lời trên báo Thanh Niên gần đây cho biết: “Một trong những điều đáng ngại nhất ở KBTB Hòn Mun hiện nay là tàu thuyền neo đậu phá hủy rạn san hô và chất thải. Hàng ngày trung bình có khoảng 1.000 du khách đến vùng biển này. Hầu như toàn bộ chất thải của con người và tàu thuyền đều xả trực tiếp xuống biển. Theo tôi, cần có một tàu chuyên dùng để thu chất thải từ tàu du lịch và thu lượm rác trên mặt biển, rồi đưa vào bờ xử lý. Chúng tôi cũng đã thiết lập hệ thống phao neo để hạn chế tình trạng thả neo bừa bãi, làm phá hủy rạn san hô. KBTB Hòn Mun cách Cảng Nha Trang không xa và tàu bè thường xuyên ra vào, hoạt động này cũng có những ảnh hưởng nhất định đến KBTB do dầu mỡ rơi vãi. Nhưng đáng lo nhất là, nếu xảy ra sự cố, như tai nạn tàu biển làm tràn dầu chẳng hạn, thì hậu quả đối với KBTB này thật khôn lường”. Thế mới thấy phát triển kinh tế du lịch biển đảo phải gắn liền với bảo tồn biển.

Nguồn tin: Báo Khánh Hoà